Xem thêm:
 I. CON NGƯỜI HITLER
 II. Tội ác diệt chủng của phát xít Đức
 III. Người Đức với cuộc diệt chủng của phát xít Đức

Những tin tức ban đầu

22 giờ ngày 1.5.1945, đài phát thanh Hambua phát thông cáo của nguyên soái Đức Đơnit (Karl Doenitz) báo tin Quốc trưởng Ađônphơ Hitle (Adolf Hitler) “chiều hôm nay đã hy sinh trong khi chỉ huy bộ đội tác chiến” và Đơnit tiếp nhận chức vụ nguyên thủ quốc gia. Nhưng ngày 9.6.1945, tướng Giucôp nói “Chúng tôi chưa tìm thấy xác của Hitle. Có thể hắn đã bay khỏi Beclin vào phút cuối cùng.” Ngày 16.7, tại Hội nghị Pôtxđam, Xtalin bảo Truman là ông tin rằng Hitle vẫn còn sống, có thể ở Tây Ban Nha hoặc Achentina. Tháng 9, Chính phủ Liên Xô ra tuyên bố : “Chưa phát hiện tung tích nào về xác của Hitle hoặc Eva Braun ... Sự thực chứng tỏ, tối 30 tháng 4, một máy bay nhỏ bay từ Beclin về phía Hambua, có 3 nam 1 nữ lên máy bay. Một tầu ngầm lớn rời Hambua trước khi quân Anh tới đây, trên tầu có các nhân vật thần bí, trong đó có 1 nữ.” Thế nhưng ít lâu sau, Xtalin lại nói với đại sứ Mỹ là ông tin rằng kẻ đi trên tầu ngầm ấy là Bauman (Bí thư đảng Quốc Xã) chứ không phải Hitle. Báo chí Liên Xô hồi đó đưa tin Hitle còn sống và ở Đức. Lại có tin hắn đã trốn sang Nam Mỹ. Tháng 6.1945, tướng Mỹ Aixenhao nói ông hoài nghi tin Hitle chết.

Kết luận điều tra đầu tiên

Tháng 9.1945, quân đội Anh giao cho thượng tá Rôbơc (H. D. Roberts) nguyên giáo sư lịch sử trường đại học Ôxpho nhiệm vụ điều tra số phận của Hitle. Rôbơc đã gặp những người ở bên Hitle giờ cuối cùng, như nữ thư ký Christian, nữ thư ký của Bauman là Krueger; nhưng chưa gặp mấy người quan trọng nhất như sĩ quan tuỳ tòng Linge, phó quan Gunsche, đội trưởng cảnh vệ Rattenhuber, người lái máy bay riêng Baur. Tháng 11.1945, Rôbơc họp báo công bố kết quả điều tra: Hitle và vợ là Eva Braun tự tử chết vào 15 giờ 30 ngày 30.4.1945; Hitle dùng súng lục bắn vào miệng, Eva uống thuốc độc cyanide. Rôbơc phủ nhận kẻ chết là người thế thân của Hitle vì 3 lý do : - thời gian gấp, không kịp tìm được kẻ thế thân; - Hitle hồi ấy rất yếu, không thể trốn đi; - Eva không thể tình nguyện tự tử vì một kẻ không phải là Hitle. Khi Rôbơc nói Liên Xô cho rằng Hitle còn sống, một sĩ quan Liên Xô có mặt hôm ấy gật đầu. Báo chí toàn thế giới đều đã đưa tin về kết luận điều tra của Rôbơc.

Tháng 12.1945, tình báo Mỹ trong khi truy lùng Zander (thư ký của Bauman) đã tìm được Di chúc và Tuyên bố Chính trị của Hitle kèm Phụ lục do Gơben thảo và Giấy Chứng Hôn của Hitle-Eva. 3 văn bản này được Mỹ giám định, xác nhận là thật. Đầu năm 1946, Zander bị Mỹ bắt. Lời khai của hắn xác nhận kết quả điều tra của Rôbơc. Nhưng có người nói đã gặp Hitle ở Tây Ban Nha, Hà Lan, Thuỵ Sĩ. Có báo đưa tin hắn sống ở Achentina, đã phẫu thuật chỉnh hình. Tình báo Anh hỏi ý kiến 20 người Đức có trình độ hiểu biết, thì 19 người tin Hitle còn sống.

Xác Hitle (tư liệu Liên Xô)

Tháng 3.1947, báo cáo của Rôbơc được in thành sách "Ngày cuối cùng của Hitle" và in lại 6 lần ngay trong năm. Sách kể chi tiết về những ngày cuối cùng của Hitle dưới hầm ngầm ở vườn hoa cạnh Toà Thị chính Beclin. Hồi ấy, hắn ốm yếu trông như ông già 70 tuổi và gần như mất trí. Ngày 20.4.1945 là sinh nhật Hitle lần thứ 56, đài phát thanh phát đi lời chúc mừng của Bộ trưởng Tuyên truyền Gơben (Goebbels). Lẽ ra hôm ấy Hitle phải rời Beclin đi về miền Nam chỉ huy chiến đấu, nhưng hắn quyết định ở lại, chỉ có nguyên soái không quân Gơrinh (Göring) và một số lãnh tụ khác đi. Sêlenbec (Schellenberg, Chỉ huy tình báo ở nước ngoài) cùng Himle (Himmler, Chỉ huy an ninh SS và Gestapo) đi gặp đại sứ Thuỵ Điển nhờ làm trung gian điều đình với Mỹ. Ngày 21, Hitle điên cuồng ra lệnh phản công, nhưng chẳng ai thực hiện. Ngày 22, nghe tin quân đội Nga vào Beclin, Hitle mắng nhiếc om xòm, yêu cầu đài phát thanh thông báo cho nhân dân biết hắn vẫn ở Beclin và sẽ chiến đấu đến cùng. Hắn bắt đầu xếp sắp các hồ sơ riêng và bảo Gơben đưa gia đình đến ở hầm này. Hắn muốn Gơrinh làm Quốc trưởng để đàm phán với Mỹ. Ngày 23, Hitle tỏ ra bình tĩnh vì đã chủ tâm tự tử, nhưng mọi người đều khuyên hắn trốn đi. Ngày 24, Gơrinh từ chức nguyên soái không quân. Ngày 25, quân đội Xô Viết hoàn toàn bao vây Beclin. Ngày 27, Hitle và Eva thông báo quyết định 2 người sẽ tự tử. Tối hôm đó đài BBC đưa tin Himle đang đàm phán với Đồng minh về việc Đức xin đầu hàng. Hitle lập tức ra lệnh bắt Himle. Sáng sớm ngày 29, Hitle làm lễ thành hôn với Eva Braun. Trong bữa ăn sau đấy, Hitle nói tự tử là cách giải thoát duy nhất khi bị nhiều bạn bè phản bội. Sau đó hắn đọc cho thư ký chép Tuyên bố Chính trị và Di chúc. 4 giờ, Hitle ký các văn bản rồi đi nằm. Con chó yêu của Hitle bị đánh thuốc độc chết theo lệnh của chủ nó, nhằm kiểm tra tác dụng của thuốc. Sau bữa ăn trưa, Hitle nghỉ một lúc rồi cùng vợ đi ra cáo từ Bauman, Gơben và mọi người rồi trở về phòng riêng. Một lúc sau, có tiếng súng nổ. Mọi người chạy vào thấy Hitle và Eva đã chết trên ghế xa lông. Hitle người đầy máu. Eva chết do uống thuốc độc. Lúc đó là 15 giờ 30 ngày 29 tháng 5. Sau đó, người ta đưa hai xác lên vườn hoa, tưới xăng đốt rồi đem chôn lúc trời tối.

Kết luận điều tra của Rôbơc bị nhiều người nghi ngờ với lý do không thấy hài cốt Hitle; vì nếu đốt bằng xăng thì xương hãy còn. Phía Liên Xô không nói gì, tuy phương Tây đã hỏi họ về những bằng chứng họ có. Tháng 10.1955, Liên Xô trao trả đợt đầu 790 tù binh Đức tại Beclin, trong đó có Linge và Baur. Phương Tây lập tức thẩm vấn, nhưng lời khai của 2 người này trước sau không nhất trí, gây nghi hoặc.

Những kết quả điều tra tiếp sau

Năm 1968, nhà báo Nga Bêzumenxki xuất bản tại Tây Đức cuốn sách "Cái chết của Adolf Hitler", nhắc lại lời khai của Linge và Gunsche với tình báo Liên Xô, qua đó có thể thấy Liên Xô từ đầu đã có các chứng cớ về việc Hitle chết. Họ khám và giải phẫu nhiều tử thi, tìm được xác vợ chồng Hitle. Xác được coi là Hitle chỉ có một tinh hoàn; theo bác sĩ của Hitle thì có lẽ vì khiếm khuyết ấy nên hắn không cho ai khám hạ bộ. Nha sĩ của hắn khẳng định bộ răng và răng giả ở xác này là của Hitle. Vấn đề hắn chết như thế nào thì có nhiều ý kiến. Liên Xô nói trong xác Hitle có chất cyanide, nhưng phương Tây nói Hitle tự tử bằng súng. Bêzumenxki viết : các hầu cận của Hitle cố ý khai Hitle tự tử bằng súng nhằm tạo ấn tượng Hitle chết rất dũng cảm. Vệ sĩ Rattenhuber khai là theo lệnh của Hitle, Linge bồi thêm một phát súng sau khi Quốc trưởng đã uống thuốc độc, vì Hitle đoán thuốc có thể không tác dụng do hồi ấy hắn đã dùng nhiều thứ thuốc khác. Theo Bêzumenxki, Liên Xô cho rằng Hitle tự tử bằng thuốc độc, nói cách khác, Hitle là một kẻ hèn nhát !

Năm 1979, James Otana xuất bản cuốn "Hầm ngầm Beclin", cung cấp thêm nhiều chi tiết mới. Tác giả là một quân nhân Mỹ đã bỏ nhiều công sức điều tra lấy tư liệu sau khi xuống hầm ngầm của Hitle hồi tháng 7.1945. Ông đã gặp 2 nữ thư ký và các hầu cận Linge, Gunsche và Axmann (thủ lĩnh Đoàn Thanh niên Hitle), lời khai của họ đều khớp nhau. Gunsche kể hắn từng từ chối ký vào biên bản do tình báo Liên Xô thảo, khai rằng Hitle không tự tử bằng súng. Theo tác giả, Hitle vừa bóp cò súng vừa nhai vỡ am pun thuốc độc. Hơn 10 phút sau, mọi người vào, thấy Hitle và Eva đã chết; Hitle nằm trên xa lông, máu rỉ ra từ thái dương.

Phát hiện bộ xương sọ của Hitler

Ảnh X-quang chụp sọ Hitle

Năm 1992, trong khi làm phim về Xtalin, nhà báo Nga nổi tiếng là bà Ada Petrova muốn tìm hiểu các hồ sơ lưu trữ bắt đầu được công khai từ thời Gorbachop. Bà được Giám đốc Viện Quốc gia Bảo quản Hồ sơ Chiến lợi phẩm đặc biệt cho biết Viện này có lưu giữ bộ xương sọ của Hitle. Petrova bèn lao vào việc làm phim về cái chết của Hitle. Ngoài hộp sọ, bà phát hiện ở đây còn có một bộ quân phục, một tập anbum cá nhân của Hitle và 42 bức tranh hắn vẽ. Hiện vật quan trọng nhất là 6 tập hồ sơ với lời khai của 800 người bị thẩm vấn về số phận của Hitle, trong đó có 70 tuỳ tòng của Hitle bị giải về Liên Xô hồi năm 1945, mỗi người này ở một phòng giam cùng một “đặc tình” người Đức để khai thác tin tức. Một số tù binh đã khai lung tung để mọi người tưởng là Hitle còn sống. Linge nói Hitle tự tử bằng súng bắn vào thái dương. Gunsche khai hắn đã khênh xác Hitle ra ngoài để đốt, v.v...

Từ các hồ sơ lưu trữ, Petrova thấy có mấy thông tin mới :
— sáng 30.4, vợ Hitle lên vườn hoa, ngắm mặt trời lần cuối cùng;
— Rattenhuber và Gunsche đều ngửi thấy mùi thuốc cyanide từ phòng Hitle;
— Linge thấy có vết máu trên tường;
— Khi ra xem xác đốt, Linge thấy hộp sọ Hitle có vết đạn thủng;
— Nha sĩ Axmann nói từng làm răng giả cho Hitle và Eva;
— Baur luôn thay đổi lời khai;
— Ngày 29.4, Gunsche thấy Hitle đứng ngồi không yên;
— Gunsche khuân xác Eva lên vườn hoa.

Petrova rút ra kết luận: Hitle tự tử bằng súng sau khi uống cyanide, chưa rõ bắn vào thái dương hay bắn trong miệng; Eva chết do cyanide; xác 2 người chưa cháy hết, tình báo Liên Xô đào được ngày 5.5.1945; năm sau lại đào được mảnh nắp hộp sọ của Hitle. Petrova đã xin phép mời chuyên gia y tế đến khám nghiệm mảnh nắp hộp sọ, ông này nói chỉ có thể khẳng định 80% là của Hitle. Dựa trên các tư liệu sưu tầm, năm 1995 Ada Petrova và Peter Watson xuất bản sách "Cái chết của Hitle".

Cho tới nay, người ta vẫn ngờ rằng Hitle đã dựng một màn kịch cực kỳ khéo léo về cái chết của mình vào ngày 29.4.1945. Một tài liệu viết, năm 1970 Anđrôpôp Chủ tịch KGB từng ra lệnh cho bộ đội Liên Xô ở Đức đào xác Hitle lên đốt thành tro đổ xuống sông. Một nhà sử học Anh nói Hitle đã được chôn ở Italy như ý nguyện của hắn...

Tóm lại là vẫn chưa thể có kết luận chính xác về số phận trùm phát xít Hitle.

Nguyên Hải

Xem thêm:
 Chủ nghĩa chủng tộc
 SỐ PHẬN NHỮNG NGƯỜI TÌNH CỦA HITLE
 TÀI NĂNG NGHỆ SĨ TRONG CON NGƯỜI HITLE