Bệnh tiểu đường đối với người Việt
Bệnh tiểu đường type II rất phổ biến đối với các sắc dân gốc Á châu và Thái bình Dương. Hơn 3 triệu người Việt Nam (4% dân số) mắc bệnh đái tháo đường. Một số không ít đồng hương Việt Nam lớn tuổi sống tại hải ngoại cũng thường hay bị vướng căn bệnh nầy.
NGƯỜI VIỆT HẢI NGOẠI VÀ BỆNH TIỀU ĐƯỜNG
Tháng 7 năm 2000, Bs Dorothy S Mull, Keck School of Medicine Univ of Southern California- Los Angeles, đã thực hiện một cuộc nghiên cứu thăm dò về những suy tư, hiểu biết cũng như các lối chữa trị bệnh tiểu đường của một nhóm 40 bệnh nhân Việt Nam sinh sống tại Nam Cali, gồm có 11 nữ và 29 nam tuổi từ 39 đến 77 tuổi. Tất cả đều mắc phải bệnh tiểu đường type II. Họ đã nhập cư tại Hoa kỳ từ 3 năm đến 26 năm.
Cuộc nghiên cứu thăm dò nói trên được thực hiện phần lớn tại một clinic Việt Nam thuộc Quận Cam với 36 bệnh nhân, 2 bệnh nhân được phỏng vấn tại bệnh viện, và 2 người khác tại nhà họ.
Khu vực thực hiện cuộc phỏng vấn được xem như vùng bình dân có lợi tức thu nhập thấp.
Nhóm của Bs Dorothy S Mull cũng có phỏng vấn 5 bác sĩ, 2 y tá và 1 thầy thuốc dược thảo (herbalist), tất cả đều là người Việt Nam...
Riêng thầy thuốc dược thảo thì tỏ ra rất dè dặt và kín miệng. Thầy cho biết các thuốc bán để trị tiểu đường là thuốc nhập từ Trung Quốc. Thầy không cho biết tên thuốc là gì, nhưng chỉ nói các món thuốc đó có công dụng làm cho mát cơ thể mà thôi.
Phúc trình của Bs Dorothy S Mull có đưa ra nhận xét là sự hiểu biết tối thiểu về triệu chứng của bệnh tiểu đường, chẳng hạn như sự khát nước (thirst) còn rất yếu kém ở phần đông các bệnh nhân được phỏng vấn.
Nói chung, kiến thức về nguyên nhân và lối chữa trị thường bị uốn nắn và chịu ảnh hưởng theo khuôn mẫu của nền văn hoá Việt Nam (culturally shaped).
Bệnh nhân thường hay ngưng uống thuốc Tây khi dùng thuốc dược thảo... ¼ số bệnh nhân đã tự động giảm liều thuốc trị tiểu đường của mình mỗi khi cảm thấy cơ thể mất quân bình (out of balance) chẳng hạn như khi bị khó chịu hay chóng mặt... 2/3 số bệnh nhân khác đã sử dụng thuốc Nam và thuốc dược thảo để chữa bệnh tiểu đường của họ.
Vietnamese diabetic patients and their physicians: what ethnography can teach us
Trước đó, một cuộc thăm dò khác bằng điện thoại cũng đã được thực hiện trên một nhóm 426 người Việt Nam sinh sống tại Houston, Tx.
Kết quả cho biết có đến 60% bệnh nhân không thể xác định được một dấu hiệu nào của bệnh tiểu đường cả.
Một đốc tờ VN (primary care) ở San Jose, Bắc Cali đã cho biết là hết nửa số bệnh nhân Việt Nam của ông ta đều mắc bệnh tiểu đường.
Một chế độ dinh dưỡng quá cao nhiệt năng (higher calorie diet), nói theo kiểu người mình là bơ sữa hơi nhiều, đớp hít hơi kỹ, lối sống quá nhàn rỗi, tà tà, ít chịu vận động (more sedentary lifestyle) sẽ đưa đến tình trạng béo phì (obesity).
Đây là yếu tố nguy cơ (risk factor) dẫn đến bệnh tiểu đường của người Việt Nam tại Hoa Kỳ.
Sau đây là tóm lược các câu trả lời liên quan đến bệnh tiểu đường của nhóm đồng hương nói trên.
Chúng ta không đánh giá các hiểu biết của họ là đúng hay sai về mặt khoa học, nhưng chỉ xem đó là một phản ảnh chân thật về những suy nghĩ và cách hành sự của một nhóm nhỏ đồng hương khi họ chẳng may mắc phải căn bệnh quá... ngọt ngào nầy.
Các bệnh nhân nói gì về nguyên nhân của bệnh tiểu đường?
— Tinh thần căng thẳng (stress) sau một biến cố quan trọng xảy ra trong gia đình như tang chế, hay cho chính cá nhân họ, do sự thay đổi đột ngột môi trường sống, stress trong đời sống hằng ngày tại quê hương mới, lo cho tương lai sự nghiệp của mình, lo cho cuộc sống vợ chồng, lo cho con cái không còn dạy dỗ được nữa, rắc rối trong gia đình, và lo sợ đủ thứ chuyện trên trời dưới đất nữa.
— Họ nói bị bệnh tiểu đường không bao lâu sau khi người em chết vì ung thư máu leukemia.
— Họ nói có người bạn của họ dính bệnh tiểu đường chỉ ít ngày sau khi anh ta bị (lay off) mất việc làm.
— Họ cho biết từ trước tới giờ họ không bao giờ có tiểu đường nhưng khi mức đường của họ lên đến 550 (?) thì bác sĩ bắt họ phải chích insulin ngay lập tức.
— Bệnh thường xảy ra cho những người vừa mới định cư, ít thấy xảy ra khi họ còn ở bên nhà.
— Sống bên Mỹ mình dễ mắc tiểu đường vì bị hỏa vọng, người ta ít đổ mồ hôi hơn bên Việt Nam mình. Vì chính nhờ sự đổ mồ hôi mà chất độc và sức nóng được đem ra khỏi người, nhờ vậy tránh làm tổn hại đến các bộ phận sung yếu. Bởi lý do nầy cho nên người mình bị tiểu đường rất nhiều ở Mỹ.
Họ làm gì khi bị biết mình bị bệnh tiểu đường?
— Khi biết mình bị tiểu đường, họ bắt đầu đi tìm thuốc dược thảo, thuốc Vườn, thuốc Nam, thuốc Bắc để uống vì họ nghĩ rằng các loại thuốc nầy an toàn hơn thuốc Tây do bác sĩ kê toa.
— Theo họ thì thuốc dược thảo và thuốc Bắc có tính mát, không có phản ứng phụ (side effects) và giúp các chức năng của cơ thể được quân bình, sức khoẻ mau phục hồi trở lại. Họ nghĩ rằng dược thảo là vô hại. Thuốc lá cây mua tại tiệm thuốc dược thảo là thuốc nhập từ Trung Quốc. Người bán không có nói tên thuốc là gì nhưng biểu về nấu với 3 tách nước còn lại 1 tách thì uống. Giá mua khá đắt lối 35$-70$ cho một tuần trị liệu.
— Thuốc Tây thì chứa rất nhiều hoá chất mạnh, nóng, và có nhiều phản ứng phụ không tốt. Nếu càng sử dụng liều cao thì phản ứng phụ càng dễ xảy ra.
— Thuốc Vườn do bạn bè chỉ, người quen mách bảo, thấy quảng cáo hoặc nghe đồn từ người nầy người nọ, v.v...Trong nhóm nầy có ba món thường được sử dụng nhiều nhất: Đó là trà khổ qua (momordica charantia), khổ qua nấu hoặc khổ qua tươi xay sinh tố; uống nước lá ổi phơi khô (psidium guayava); mủ cây chuối hột (banana tree sap musa velutina)... Các thuốc nầy đều có tính hạ đường huyết. Thuốc thường được họ mua từ Việt Nam cho chắc ăn.
Nếu sau một thời gian mà bệnh trạng không thuyên giảm thì họ mới chịu nghĩ đến việc đi khám bác sĩ Việt Nam để được kê toa thuốc Tây.
Họ thường chuộng các bác sĩ Việt Nam gần nơi họ trú ngụ, và phải là bác sĩ đã tốt nghiệp bên nhà trước 75 vì họ nghĩ rằng những bác sĩ nầy hiểu rõ hoàn cảnh và dễ cảm thông với bệnh nhân hơn những lớp bác sĩ trẻ sau nầy được đào tạo tại Hoa Kỳ. Vấn đề ngôn ngữ cũng là một lý do chính để họ tìm đến bác sĩ đồng hương tị nạn. Tuy vậy, họ cho biết ít khi có thể hỏi bác sĩ một cách tường tận được. Bác sĩ có vẻ...gấp gáp lắm, vì còn phải lo khám các bệnh nhân khác đang ngồi chờ bên ngoài. Mấy ông đốc tờ ít khi nào có đủ thời giờ để cắt nghĩa, và cho conseil cặn kẽ để bệnh nhân hiểu rõ thêm về bệnh tiểu đường.
— Có trường hợp một phụ nữ lớn tuổi bị bệnh tiểu đường, nhưng vẫn thờ ơ ở nhà tự trị lấy bằng các loại trà và thuốc dược thảo trị tiểu đường như bà thấy quảng cáo trong báo...Bà ta trả lời rằng tuy biết mình bị bệnh, nhưng không muốn làm phiền hà nhờ cậy đến các con cháu nên cứ tiếp tục uống trà, và đồng thời cầu nguyện Trời Phật cho hết bệnh.
Thái độ của bệnh nhân khi bác sĩ bảo họ cần phải chích insulin
Bác sĩ thường gặp nhiều sự chống đối khó khăn và thối thác từ phía bệnh nhân lớn tuổi, khi bảo họ cần phải chích insulin vì thuốc uống cho thấy không còn hiệu quả để làm giảm đường huyết nữa.
Tâm lý chung của bệnh nhân Việt Nam là họ rất sợ vấn đề nầy.
Họ nghĩ rằng, hễ chích insulin có nghĩa là bệnh của họ đang trong giai đoạn mãn tính, đã quá nặng, và họ sắp chết đến nơi rồi. Họ nói có người đã bị mù mắt sau khi chích insulin. Họ sợ đau vì kim chích. Đối với họ, insulin là loại thuốc nóng. Nó sẽ làm cơ thể mất quân bình và gây ra mù loà. Hễ dính với insulin rồi là phải chích hoài suốt đời, và liều lượng cứ phải tăng lên mãi mãi.
Họ chỉ chích insulin khi đường huyết lên rất cao như 300mg/dL hay 16,6mmol/L.
Dược sĩ làm việc tại clinic nói trên cho biết là có lối 30% bệnh nhân tiểu đường đã đem trả lại pharmacy phân nửa số insulin không sử dụng của tháng.
Thái độ của họ về vấn đề ăn uống
— Họ nghỉ cần phải cắt giảm số lượng đường đang sử dụng, nhưng than ôi họ nói sao khó quá vì mình thường có thói quen uống cà phê thật là ngọt.
— Đa số đều tránh sự tiêu thụ thái quá đường và chất béo.
— Có bệnh nhân cho rằng, những vấn đề kể trên đều do thói quen ăn uống của người mình như thường thích xài quá nhiều sữa đặc có đường, như sữa ông thọ chẳng hạn để pha vào cà phê, và mỗi khi đi tiệc cưới là dịp họ ăn bánh ngọt thả giàn để lấy vốn.
— Họ thường chuyển qua việc ăn gạo Ấn độ vì nghe đâu loại gạo nầy chứa ít tinh bột. Họ cũng cho biết là tại Mỹ người mình ăn gạo nầy thường hơn lúc họ còn ở bên nhà.
— Họ bớt ăn cơm lại, thay vì 2 chén nay thì chỉ ăn một chén cho mỗi bữa cơm mà thôi.
— Cũng có người thay thế cơm bằng bún, phở (rice noodle) vì nghĩ rằng bún chứa nhiều nước và ít tinh bột.
Kết luận
Chúng tôi cũng thường hay nghe những điều tương tợ từ phía những bạn bè quen biết,và từ bà con bị tiểu đường hiện đang sống tại Canada. Các người nầy cho biết lúc đầu họ cũng sử dụng thuốc dược thảo nhưng họ chỉ thấy đỡ đỡ vậy thôi chớ không khá hơn được.
Cuối cùng rồi vẫn phải đi bác sĩ và uống thuốc Tây cho đến ngày hôm nay. Có nhiều khách hàng là bệnh nhân tiểu đường, cả Tây lẫn Việt đã lấy thuốc tại pharmacie từ 15-20 năm nay và họ vẫn còn sống phây phây ra đó.
Về vấn đề sử dụng thuốc dược thảo, không phải chỉ có riêng người Việt Nam mình thôi đâu. Trên 70% dân Canadian cũng xài thuốc dược thảo nhằm một mục đích nào đó.
Qua một cuộc điều tra thăm dò trên 502 người bị tiểu đường tại Canada, thì hết 2/3 số bệnh nhân nói trên cũng đã từng sử dụng một
loại thuốc dược thảo nào đó hầu hy vọng có thể kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn.
Ngày nay, bệnh tiểu đường thường được thiên hạ bàn đến nhiều nhất
Theo một số thầy thuốc dược thảo và Đông y, thì họ quả quyết rằng bệnh tiểu đường type II có thể trị dứt được. Nếu đúng vậy, chúng ta tự hỏi tại sao số người bị tiểu đường tại Trung Quốc và tại Việt Nam (những quốc gia rất mạnh về thuốc Bắc & thuốc dược thảo) không có giảm đi chút nào hết, nhưng ngược lại càng ngày càng có khuynh hướng gia tăng thêm lên mãi vậy?
Trên 5% dân số Trung Quốc tuổi từ 35 đến 74 bị bệnh tiểu đường
Prevalence of Diabetes & Impaired fasting glucose in adult chinese adults
Hơn 3 triệu người Việt Nam (4% dân số) mắc bệnh đái tháo đường
Thực trạng bệnh đái tháo đường tại VN
Cho đến hôm nay thì phíaTây y vẫn khẳng định là bệnh tiểu đường không thể nào trị dứt được. Bệnh chỉ có thể được kiểm soát (control), nghĩa là giữ đường huyết ở một mức có thể chấp nhận được mà thôi, bằng cách theo đuổi một nếp sống lành mạnh như kiêng ăn, vận động, tập thể dục, giảm cân, bỏ thuốc lá, và mỗi ngày phải uống các loại thuốc Tây hạ đường huyết hoặc chích insulin suốt đời.
...”Diabetes was considered well controlled if patients had glycated hemoglobin (Hb A1c) values of lower than 7%, fairly well controlled if they had values of 7% to 8%, and poorly controlled if they had values higher than 8%. If Hb A1c readings were absent (31/40 patients), we assessed control by fasting serum glucose levels. We considered a level lower than 6.7 mmol/L (120 mg/dL) over a 3-month period as well controlled, a level 6.7 to 8.9 mmol/L (120-160 mg/dL) as fairly well controlled, and a level greater than 8.9 mmol/L (160 mg/dL) as poorly controlled.”
Hy vọng trong 10 năm nữa khi kỹ thuật trị liệu tiểu đường bằng tế bào gốc (stem cell) được hoàn chỉnh hơn, lúc đó chúng ta mới biết là bệnh tiểu đường có thể trị dứt được hay không!.
Thôi bây giờ bạn cứ vui sống, chớ bận tâm làm chi với bệnh tiểu đường, nhớ đừng quên đo đường huyết mỗi ngày và uống đều đặn thuốc Metformin nhé!
Myth: Diabetes can be cured
Fact: Diabetes has no cure. Diabetes results from changes in the body’s ability to absorb glucose (sugar). once these changes happen, the body never fully regains its ability to process glucose.
However, people with diabetes can improve their glucose absorption through careful monitoring of what they eat and blood glucose levels. Physical activity may also benefit people with diabetes by increasing glucose absorption and reducing their weight and percentage of body fat. People with diabetes can develop a better sense of how food and activity affect them by regularly monitoring their glucose over time. Through these strategies, you can slow the progression of the disease and lower the risk of developing long-term diabetes-related problems. So while diabetes cannot be cured, it is a very manageable and livable chronic disease (CDC)
Can Diabetes be Cured? Health Canada
No. Today, diabetes can be managed, but there is no cure for diabetes yet. Any product that claims to be a miracle cure for diabetes is a fraud that could cheat you of time, money and most importantly, your health.
There are many scams designed to prey on consumers with diabetes who are hoping to find solutions to living with this chronic disease.
Until researchers find a cure, the only safe way to manage diabetes is to follow the treatment program designed by your health care practitioner.
Bs Nguyễn Thượng Chánh, Ds Nguyễn Ngọc Lan
Montreal, October 04, 2008
Xem thêm về Bệnh Diabetes type II
— Bs Nguyễn ý Đức: Bệnh Tiểu Đường
— Bs Nguyễn thượng Chánh & Ds Nguyễn ngọc Lan: Hảo Ngọt
— David Mendosa: The Glycemic index list
— Frequently Asked Questions About Prediabetes
— Glory Y. Yeh et al: Use of complementary and alternative medicine among persons with diabetes mellitus: Results of a national survey
— Bs Nguyễn thượng Chánh & Ds Nguyễn ngọc Lan: Có Thể Hạ Đường Huyết Bằng Thuốc Thiên Nhiên Không?
— Canadian Diabetes Association: Glycemic index - A new way of looking at carbs
— Ds Nguyễn ngọc Lan & Bs Nguyễn thượng Chánh: Đường và Bệnh Tiểu Đường Type 2
— Bs Nguyễn văn Đích: Nói về Tiểu Đường
— Bs Nguyễn văn Đích: Thuốc chữa tiểu dường loại 2 cũ và mới
— Bs Nguyễn văn Đích: Nhận định về điều trị tiểu đường loại 2 sau các nghiên cứu ACCORD và ADVANCE
— Ts Nguyễn tuấn Dũng & Ds Lê văn Nhân: Hướng dẫn thực hành của hội bệnh tiểu đường Hoa Kỳ về sàng lọc, chẩn đoán và điều trị
— Ts Nguyễn tuấn Dũng & Ds Lê văn Nhân: Quế và Bệnh Tiểu Đường Típ 2
— Ds Lê văn Nhân: Ổi có chữa bệnh tiểu đường không?