Ngày lạ
(Tặng Trần Trung Chính)

Điếu thuốc đầu tiên trong ngày
Sang thu Hà Nội
Trời không đứng không đi
Chén vàng Lệ Mật
Người về đốm râu
Chùm si nõn
Lợn thở bình yên quán rượu
Ta hát như điên bài hát rẻ tiền
Bạn cũ mất rồi
Tìm đâu bạn mới
Cong tàn nhang miếu đổ
Cha đi Hà Nội ngàn năm
Phố mất vỉa hè dài chân em
Ngày hết lạ

Trước mộ Apollinaire

Anh có nghe
Đập trên ngực đá
Những quả tim nho nhỏ
Những bông hải đường trong vườn nhà tôi
Từ nửa vòng trái đất
Tới nằm trên ngực anh
Trên những dấu chân bờ sông Seine
Tôi nhẩm từng câu thơ anh
Trên từng dấu chân anh
Xác lá ngô đồng lẫn cùng
Phân chó
Từ đỉnh tháp Eiffel tôi phát hiện thơ anh
Nàng chăn cừu Eiffel với bày cầu be be dưới chân(1)
Cả Paris là cánh đồng nho(2)
Chi chit sáng
Một nhà thơ Pháp hỏi:
“Mộ Apollinaire ở đâu?”

Chú thích :
1,2: Ý một câu thơ Apollinaire

Bài thơ trên núi
(Gửi Ngô Mai Phong)

Bao lần qua đây
Chưa từng muốn xem bài thơ trên núi
Hôm nay xế chiều mưa bụi
Bỗng hăm hở leo lên.
Nhưng trời ạ sao đôi chân run rảy
Có phải tuổi trẻ đã vĩnh viễn rời bỏ ta?
Có phải vì chén rượu Mao Đài bạn ép
Mà tim ta nghẹn thắt?
Ta không lên được đỉnh Bài Thơ
Dù bậc xi măng đã xây đến đỉnh
Hay chính vì bậc xi măng đã xây?
Ta không lên được đỉnh Bài Thơ nữa rồi
Ta sẽ chẳng bao giờ lên được Bài Thơ trên núi
Hai năm sau
Đọc thơ ta bạn nói:
Thực ra Bài Thơ không ở trên ngọn núi
Mà ở dưới chân, phía lưng núi quay ra biển

1/1/2003-1/1/2005

Tiếng đập của không gian

Có nhũng buổi đứng
ngồi không yên
như mắc
nợ việc gì đó
mà không sao nhớ được.
Gió hướng tây
lùa vào phòng
hướng nam
mở hết cửa vẫn
bí bức
Nối mạng xem thế giới
nghìn dặm ai
nghĩ đến ta
Hôm nay modem thút
thít
lạ
Không gian oan trái
chuyện gì
Ta có thằng em chết
trận
ba mươi năm không
tìm thấy mộ
Ta có
thằng bạn phẫn chí
tìm đường thay đổi bế
tắc
trốn cô đơn giữa quê
hương bằng cô đơn biệt xứ!
Inbox hiện
những dòng chữ Việt
không dấu
như một thân thể khuyết
tật
như thông điệp
biến dạng qua giấc mơ
Như lời dối
dăng
bên kia mồ:
“hay tap lam nguoi binh thuong”

Xa lộ thông tin

Vào xa lộ
tìm ai
vùn vụt sắc màu bay
chóng mặt
người rẽ lối nào
lạc nhau
mấy vòng trái đất
Vào xa lộ
ta tìm ta
rừng chữ
Ta thấy ta rồi
Sằng sặc cười
Nước mắt một đời
đổi một dòng hư ảo
thế thôi?
Xa lộ thông tin
Vun vút gigabyte
Lỡ một giây
Đành làm kẻ bên lề
Mãi mãi

America
(Gửi Paul Hoover)
 I-
Ga bay LAX(1) xám xịt
Gã an ninh không cao lớn như tôi tưởng
Hành lý tôi không bị mở vì anh hải quan da đen thích tìm hiểu sử Việt Nam
Toát mồ hôi tìm lối chuyển đường bay
Bỗng sững sờ hoa đào bừng mặt phố
Cầu Cổng Vàng ngang trời đỏ chót(2)
Nhà thơ hiền và cao như cây xích tùng
Tỉnh dậy một mình giữa căn phòng kính
Nằm xem chim mổ hạt trong vườn
Đàn vịt trời bơi tung tăng hồ nhà
Sao nhớ quá tuổi thơ không trở lại
Đêm lạc lối quanh co chân núi tối
Chợt rằm trăng trên vịnh San Fran
Đâu nhà chọc trời đâu quay cuồng đèn màu đâu bê tông sắt thép
Chỉ thiên nhiên bí mật vĩnh hằng
Bóng nai ngẩn sau cành lá
Rừng tùng ngàn năm đổ, mọc im lìm.

 II-
(Tưởng nhớ Lorca và Ginsberg)

Những hành lang siêu thực dài vô tận dẫn đến những con số hiểm hóc giữ vận mệnh thế giới
Những uy quyền ngạo nghễ chín tầng mây phút chốc thành hốc huyệt thăm thẳm
Cao ốc chịu tang cột nhà mồ đen dựng nỗi đau thấu trời
Những toán da màu chiu chít rừng building sáng trắng
Những hoạ sĩ nghèo thắp ngọn đèn cày bôi máu súc vật lên tấm toan rách giữa ngôi nhà
hoang cách Phố Năm(3) phồn hoa mười lăm phút đường ngầm
Ly rượu tequila(4) bốc nhịp rumba ấm lòng khách lạ đêm Brooklyn(5) lạnh ngắt
Giữa náo loạn cuộc vui người Đen trên bến tàu Hudson(6) tầm tã
Nhớ tiếng thét Lorca đêm ác mộng ma đè
Và Allen Ginsberg! Tôi đi tìm ông đây!
Times Square(7) của ông là những ngã tư đường chen chúc khách thập phương
Tôi cắn ngang cái hot dog một đô lặng ngắm người Mễ da chì người Hoa da nghệ lao nhao trên khắp lề đường
Căn hộ của ông ở East Village đã bị cho thuê một nửa làm câu lạc bộ vớ vẩn gì đó
Trong khi bảy sắc cầu vồng tung bay giữa khu phố gay và chân dung bạn ông Jack Kerouac(8)
Nhoẻn cười trên đường phố Frisco(9)
Manhattan(10) trong mưa
Dặng cao ốc nhấp nhô
nhập nhoà
nhấp nháy
Như đảo kỳ bí như núi ma trơi
Chờ đón những hồn tàu đắm
Giữa phố Wall vắng ngắt như họng con quái vật khổng lồ
Nghe tiếng chân mình bước
Ngoài cửa sông Hudson nàng Tự Do(11) đứng cô đơn le lói đuốc giữa sương mù
Trăm con tàu lượn đến chào nàng nhưng không đến gần nàng được
Tự Do! Tự Do! Một đời khao khát phút này nàng vẫn cách xa
America America
Những xa lộ dọc ngang vun vút 18 bánh xe của ngươi cả mặt đất chịu
Những đèn đuốc sáng trưng ngày đêm của ngươi cả bầu trời chịu
Những đại học mênh mông của ngươi cả tuổi thanh xuân được
Những bãi cỏ xanh rười rượi có thể nằm lăn bất cứ chỗ nào của ngươi cả thế giới được
Bệnh béo phì của ngươi cả giống người chịu
Bạo lực tivi của ngươi cả tương lai chịu
Ngươi thiên đường hay địa ngục ác quỉ hay thiên thần
Những câu hỏi nghìn năm đang tìm lời giải đáp trong hàng trăm mê cung trí tuệ
Trong khi Hollywood chế tác giấc mộng ngày với tốc độ mỗi ngày một giấc
Vẫn không làm chùn chân kẻ đứng trên cầu nhìn dòng nước cuốn
Những gian hàng dăng dăng thế giới ảo hay là đời thực
Cho lạc đường những kẻ không may

 III-
Gửi Nguyễn Đỗ

“Ta là ai trên xứ sở này?
Vì sao ta tới đây? Ta tìm gì? Ta muốn gì?”
Hương nếp mới nghẹn ngào người xa xứ
Trưa Cali thơ Nguyễn Trãi lặng người
“Đất hứa” phục những đòn bầm tím
Chết không xong thì phải sống thôi
Những câu thơ
Một mình đọc một mình tan nát
Nhưng bốn quả cam Vinh thoát hải quan về nằm lay lắt xó buồng
Tự lúc nào anh đã quen vị ngọt cam Mỹ không hạt
Như anh phải làm quen giọng Mỹ
Tập phân biệt âm “of” với âm “off”
“Để dịch thơ Việt ra tiếng Mỹ”
Hình dung ngày trở lại
Vênh mặt với làng thơ ao tù
Nhưng trước khi ngày ấy tới
Thì anh sẽ quên và sẽ quen
Rồi anh sẽ tập làm thơ tiếng Mỹ
Để thêm một mối hận không được thừa nhận
Rồi con anh sẽ làm thơ tiếng Mỹ
Thành nhà thơ Mỹ gốc Việt
Còn anh một lần nữa dở hơi
Ngay trong nhà mình
Thế đấy Đỗ ơi
Chạy đâu cho thoát

Chú thích:
1 Tên viết tắt của sân bay quốc tế Los Angeles
2 Cầu Golden Gate ở San Francisco tên có nghĩa là “Cổng Vàng” nhưng lại sơn màu cam đỏ
3 Fifth Avenue, một con đường trung tâm của New York
4 Loại rượu “quốc túy” của người Mexico
5 Một quận ngoại vi TP New York
6 Một trong hai con sông bao quanh bán đảo Manhattan - địa bàn chính của TP New York
7 Khu trung tâm quảng cáo và giải trí lớn nhất New York, Ginsberg có bài thơ rất hay “Trở lại Times Square mơ về Times Square”
8 Nhà văn thuộc thế hệ Beat, tác giả cuốn tiểu thuyết “On The Road” (Trên đường), sinh thời bị giới bảo thủ phê phán, nay được coi như danh nhân của thành phố San Francisco
9 Tên tắt của San Francisco
10 Bán đảo tạo nên địa bàn chính, sầm uất nhất của TP New York
11 Sau biến cố 11/9/2001 du khách không còn được lên hòn đảo có Tượng Nữ thần Tự Do

Câu cá trên vịnh Mexico

Thuyền máy rồ sóng
Rađa hiện luồng cá
Nghiêng ngửa sóng đập mặt
Bờ Clearwater(1) lùi tít tắp
Buông câu hối hả
Quíu tay quay
Cong cần
Ồ con mú bông to chần rần
Cá
Cá
Cá
Tới tấp
Cuống quít
Rã rời
Đầy một khoang rồi
Vứt trả lại biển
Chỉ mang về một mú bông thôi

Chú thích:
1 Tên một thành phố nhỏ bang Florida trên bờ vịnh Mexico
***

Mới đấy mà như đã rất xa

Cơn mưa rào Đại lộ 5 ta nép vào cửa kính
Thư viện New York dậy mùi sách mới
Cờ vẫn bay trên phố và nắng trắng trên cao
Như đã rất xa
Cơn chóng mặt trên sân trời Empire State Building(1)
Thăm thẳm vực sâu giữa rừng cao ốc
Nhạc Dvorak(2) vang trên thảm cỏ ta nằm
Ngước nhìn những vệt máy bay bay qua bầu trời Central Park(3)
Em bảo em nhớ tiếng kinh cầu giữa rừng Lumbini(4)
Nhìn về Manhattan lấp loé ngàn đèn
Cửa ngõ Thiên Đường của người vượt biển
Em thở dài thương những ai không cập bến
Mới đó mà xa như giấc mơ đêm trước
Đẹp như những gì đã thành kỷ niệm
Trong ta

Chú thích:
1 Toà nhà cao ở New York, mở cửa cho khách du lịch lên sân thượng để ngắm toàn cảnh thành phố từ trên cao
2 Nhạc sĩ người Mỹ gốc Tiệp, tác giả bản giao hưởng « Thế giới mới » viết ở Mỹ ít lâu sau khi ông nhập cư
3 Công viên Trung tâm New York, mỗi mùa hè ở đây có những đêm nhạc cổ điển chơi cho hàng vạn người nghe miễn phí
4 Nơi Phật Thích ca ra đời, một Thánh địa hàng đầu của Phật giáo.

Mưa Bangkok

Mưa Bangkok nhơm nhớp
Mùi sầu riêng
Áp lực màng tang một cái chợ vỉa hè
Thèm trận mưa Sài Gòn trắng trời trắng đất.
Chiều nay Hoàng Cung đóng cửa
Cô “gai”(1) gốc Hoa dỗ tôi vào trung tâm mỹ nghệ cắt cổ
Anh tuk – tuk(2) mặt đen toét cười chìa tờ rơi đầy hình gái mat-xa béo núc
Pát poong Pát poong(3)
Nghe như tiếng rao bánh bao ngon
Tôi không hiểu nổi
Làm sao trên cái đống bầy hầy hai chân tôi đang dính
Lại mọc lên những cao ốc tráng lệ kia
Lại phóng đi xa lộ trên không vút tới cổng trời
Tôi làm sao hiểu nổi
Thành-phố-thiên-thần(4) toàn những người bán lẻ niềm vui trần thế

Thái Lan-mỉm-cười(5)
Thigh Land-đùi-dài(6)
Lớp lớp thiếp vàng trên mình Phật nằm Phật đứng
Một trăm lẻ tám quả chuông rộn rã lối vào chùa
Tôi ngẩn ngơ theo gót chân trần dưới lớp y vàng rực
Đi trong bùn đi trong mưa.
Mình hành khất gì đây hành khất một niềm tin bên trên lý lẽ?
Hành khất nụ cười phi-du-lịch của em?
Chỉ còn hơn một giờ bay là về đến Sài Gòn
Vẫn không hiểu mình tìm gì ở Bangkok?

Chú thích:
1 Guide: hướng dẫn viên du lịch
2 Xe động cơ ba bánh, phương tiện chở khách phổ thông ở Bangkok
3 Tên khu ăn chơi nổi tiếng nhất Bangkok
4 Bangkok tên tiếng Thái là Krongthep, nghĩa là “Thành phố của các thiên thần”
5 Khẩu hiệu của ngành du lịch Thái Lan (Smiling Thailand)
6 Những người công kích công nghiệp du lịch tình dục của Thái Lan sử dụng cách chơi chữ đồng âm khác nghĩa: Thigh Land, có nghĩa là “Xứ sở của bắp đùi”, phát âm giống Thailand (Xứ sở của người Thái).

Nghe quạ kêu ở Calcutta
Người phu xe ngồi khâu áo
Chiếc áo rách từ thuở chưa có cội bồ đề
Giữa tiếng quạ kêu
Người phu xe chăm chú đường kim mũi chỉ
Quên mất mình đang đợi khách
Quạ kêu quạ kêu lẫn dàn kèn xe buýt inh ỏi
Hai viên Xá Lợi lấp lánh trong nhà bảo tàng
Thần Tara(1) vặn mình theo nhịp vũ trụ
Quạ kêu quạ kêu ở Calcutta
Người bán trà sữa mang họ Barua vốn dòng Thích Ca
Dòng Thích Ca bị người đời truy sát
Người bán trà sữa ngồi xếp bằng rót một vòng trà cho bọn du khách hiếu kỳ
Món trà sữa từ thời Đức Phật
Quạ kêu quạ kêu lẫn tiếng rùng rùng những toa xe điện vừa chạy vừa long ra
Hai bên hè phố
Người chờ việc ngồi bẻ ngón tay trong nắng
Lòng đường mấp mô đen bóng những viên gạch trăm năm
Quạ kêu quạ kêu trưa nắng
Chạy túa ra
Bày taxi - bọ cánh cứng màu vàng
Cả thành phố người xe lúc nhúc
Hăng nồng hương liệu nghìn năm
Xa lắc rồi
Cõi buồn vui hờn giận của chúng mình
Cõi lo toan vặt vãnh của chúng mình
Anh cầm tay em
Buông mình vào cõi khác
Giữa tiếng quạ kêu ở Calcutta

Chú thích:
1 Một nữ thần hộ mệnh của người Tây Tạng

Sông Hằng

Mặt trời lên sông Hằng
Còn lại bóng đêm xác con trâu mộng
Những dàn thiêu nổi lửa ven bờ
Ánh bình minh trên vòm đá cổ
Tràn xuống sông bày người ngũ sắc
Xin nước sông rửa sạch tội tình
Lão du-già sát đầy mình tro tử thi vừa nguội
Uớp xác phàm bằng hương liệu sắc-không
Sông Hằng sông Hằng cho tôi một gịot nước thiêng
Một giọt nước thôi
Giọt nước nào tảy hết ưu phiền
Sông Hằng sông Hằng cho tôi chết giữa dòng để tái sinh làm nhà thơ hay thiền sư lang bạt
Mặt trời lên
Loé cười hàm răng anh bán cá
Suốt buổi sáng anh nhẫn nại đeo bám du thuyền
Để bán cho bằng được một giỏ cá tươi
Nụ cười sông Hằng
Trên mình con cá em phóng sinh
Trên chiếc nhẫn ngón tay em đuổi theo làn cá
Nụ cười sông Hằng
Triệu triệu năm sông nhẫn nại chở Hi Mã Lạp Sơn về xuôi
Nước sông đỏ tươi
Bao giờ mòn hết núi…

Lựa chọn
(Gửi Ngô Mai Phong)

Những con chó nằm say ngủ trên lối vào Bồ Đề Đạo Tràng(1)
Cho ngon mộng chó, khách hành hương nhễ nhại
Đi vòng sang bên
Vừa đi vừa tụng bồ đề dạ bồ đề dạ(2)
Vừa khi chiếc lá trên cây ngàn năm
Rụng xuống
Vừa khi đám hành khất ùa đến
Lời than van lẵng nhẵng gáy anh
Phút giây ấy
Anh móc túi tìm đồng bạc lẻ
Hay giơ tay đón chiếc lá
Hay chụp bắt sự an lạc của bày chó
Vào camera con mắt thứ ba?

Chú thích:
1 Thánh địa Phật giáo, nơi Phật Thích Ca thành đạo dưới cây bồ đề
2 Lời trong Chú Đại Bi của Phật giáo

Thức dậy trên lưng Himalaya

Mở mắt. Núi tuyết ngoài của sổ
Giấc mơ có thực trong đời
Mở cửa. Nhìn ra tít tắp chân trời
Một chóp đen huyền hoặc
Lóng lánh trên đỉnh vương quốc trắng
Tuyết không bám được
Ngọn Sagarmantha(1)
phơi gió

Chú thích:
1 Tên người Nepal gọi núi Everest

Cái chết
(Gửi Mười)

Không sợ chết mà sợ phút giây tổng kết cuộc đời
Đã bao lần ta thử hình dung phút ấy
Mẹ tôi cứ thế ngủ quên
Sau trận cười ròn rã buổi trưa
Nhẹ tênh kết thúc
Bảy mươi năm không bận tâm hai chữ lỗi lầm
Cha tôi không dậy nữa
Tối hôm trước người còn nằm nghe
Con cháu bàn ngày mừng thọ.
Chín mươi năm trầm ngâm trải nghiệm
Huy hoàng và thất chí, gắng sức và buông xuôi
Bắc cân lên đời buồn hơn vui
Anh tôi vật vã ra đi
Cơn hôn mê nhân tạo không át nổi tiếng đau
Bốn năm kiên cường sống cái chết được báo trước
Một nắm da bọc xương
Còn quầy quật khi thay áo liệm
Không cam chịu cái chết vô lý
Miệng còn giữ khuôn hình tiếng kêu
Dương vật không nằm xuống
Còn tôi sẽ chết cách nào đây?
Chết mòn chết mỏi
Trước màn hình tivi?
Chết dần mỗi sáng trong bài múa tham sinh tập thể?
Chết nghìn lần trong mắt em?
Không. Tôi không chịu nổi cái chết ấy đâu.
Tôi ước mình chết trong một chuyến đi
Máy bay rớt
Biển cả là mồ
Không tang ma rườm rà
Không băn khoăn ai khóc ai tiễn ai cười ai vờ che mặt
Dưới đáy biển sâu
Tôi chờ một nhánh hoa nước mắt
Của riêng mình em thôi

3/9/2003