Làng khoa bảng Tam Sơn

Làng Tam Sơn xã Tam Sơn huyện Từ Sơn tỉnh Bắc Ninh, xưa là làng (xã) Tam Sơn tổng Tam Sơn huyện Đông Ngàn phủ Từ Sơn xứ Kinh Bắc. Làng Tam Sơn với 17 người đỗ đại khoa từ Phó bảng đến Trạng nguyên trong các kỳ thi nho học, là làng khoa bảng lớn thứ 4 ở Việt Nam thời xưa, chỉ đứng sau các làng Mộ Trạch (Hải Dương), Kim Đôi (Bắc Ninh) và Đông Ngạc (Hà Nội).
Danh sách các tiến sĩ và phó bảng tiến sĩ nho học làng Tam Sơn
Nguyễn Quan Quang, Trạng nguyên năm 1246
Ngô Luân, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1475
Nguyễn Úc, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1487
Ngô Thẩm, Bảng nhãn năm 1493
Nguyễn Khiết Tú, Nhị giáp tiến sĩ (Hoàng giáp) năm 1496
Nguyễn Hy Tái, Nhị giáp tiến sĩ (Hoàng giáp) năm 1511
Nguyễn Tự Cường, Nhị giáp tiến sĩ (Hoàng giáp) năm 1514
Ngô Miễn Thiệu, Trạng nguyên năm 1518
Nguyễn Hòa Trung, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1518
Nguyễn Tảo, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1518
Ngô Diễn, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1550
Ngô Dịch, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1556
Ngô Sách Thí, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1559
Ngô Sách Dụ, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1664
Ngô Sách Tuân, Tam giáp Đồng tiến sĩ năm 1676
Ngô Sách Tố, Thám hoa năm 1721
Nguyễn Thiện Kế, Phó bảng năm 1898

Tam Sơn có đất ba gò
Của trời vô tận một kho nhân tài.

Trạng nguyên Nguyễn Quán Quang

Ông lúc nhỏ có tên là Nguyễn Quan Quang, quê ở xã Tam Sơn, huyện Đông Ngàn, trấn Kinh Bắc (nay thuộc phường Tam Sơn, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh).

Ông sinh ra trong một gia đình nghèo. Vì hoàn cảnh gia đình không đủ tiền đi học nên ông thường lân la ngoài cửa lớp nghe thầy dạy học trò trong làng học sách Tam tự kinh, sau đó ông dùng gạch non viết xuống sân. Thầy giáo thấy chữ của Nguyễn Quán Quang liền nhận làm học trò.

Nguyễn Quán Quang nổi tiếng thông minh học một biết mười. Chẳng bao lâu, ông đã thông kinh, thuộc sử, ứng khẩu thành thơ, luận bàn việc đời thông thái uyên thâm. Ông dự kỳ thi Hương, đậu luôn giải Nguyên.