Mấy ý ban đầu về ChatGPT (phần 1)

Vừa có vài giấy mời dự thảo luận về ChatGPT và khá nhiều bạn trên FaceBook cũng hỏi tôi về nó. Do đang quá bận nên tôi tạm viết ra vài suy nghĩ ban đầu, tuy chưa kịp biên tập vẫn cứ đăng lên trang Web cá nhân này, hy vọng thêm được mấy hạt cát vào khối dữ liệu khổng lồ không ngừng lớn mạnh. Xin phép khoanh vùng chỉ liên quan đến trạng thái của nó đến hôm qua thôi nhé, vì đây thực sự là một trong những “học trò” siêu việt sẽ nhanh chóng vượt xa chúng ta nếu ta không tiếp tục học và hành một cách sáng tạo.

Vì sao ChatGPT thành công?

Đầu tiên để bạn đọc rõ hơn về bối cảnh và vài nguyên nhân chính giúp ChatGPT thành công vượt bậc chỉ trong vài tháng, tôi xin nêu tình thế hiện nay. Trước nó đã từng có nhiều thành phẩm và bán thành phẩm, AI không phải là quá mới nhưng cách tiếp cận kín đáo ít chinh phục được công chúng. May mắn cho ta là Công ty OpenAI đã có cách tiếp cận mở và đúng thời cơ dựa trên một số điều kiện thuận lợi nay đã chín muồi về công nghệ, công chúng và nhà đầu tư:

1. Công ty OpenAI đã cải tiến các phiên bản công nghệ GPT thành GPT-3 (Generative Pretraining Transformer 3) và tạo ra sản phẩm ChatGPT cho phép đối thoại trực tiếp online trong thời đại mà Internet đã phủ sóng hầu như toàn cầu và hàng tỷ người dân đang sở hữu điện thoại thông minh hoặc máy tính.
2. Những kho dữ liệu và công cụ tìm kiếm và dịch thuật có sẵn trên Internet Những kho dữ liệu cùng công cụ tìm kiếm và dịch thuật đa ngữ có sẵn trên Internet như Google, Yahoo!, Bing, AOL, LinkedIn, Quora, Baidu, Wikipedia, v.v. cũng đã đủ lớn khôn và có thể truy cập tức thời.
3. Những thành tựu trong lĩnh vực nghiên cứu AI tại các cơ sở công cộng và tư nhân về giáo dục và khoa học (đa số được chi trả bởi các chinh phủ tiên tiến và những nhà đầu tư mạo hiểm) cũng đã đủ lớn mạnh và cho phép OpenAI tiếp thu không quá vất vả và tốn kém.
4. Máy tính lượng tử cũng bắt đầu ra khỏi tháp ngà là phòng thí nghiệm phát triển CNTT để đi thẳng đến tay người sử dụng với cái giá mua và chi phí vận hành bớt chát đắng hơn nhiều.
5. Đại dịch Covid-19 như giọt nước tràn ly, tạo ra hoàn cảnh cách ly, làm giảm hẳn giao tiếp người-người và tăng giao tiếp máy-người trong đa số lĩnh vực hoạt động kinh tế - xã hội (click vào đây để xem thêm).
6. Từ đó chỉ còn vài bước là dẫn đến cuộc đại cách mạng trong lĩnh vực kinh tế - văn hoá - giáo dục đã được những cao thủ nghiên cứu và thực hành công nghệ thông tin báo trước cách nay đã mấy thập kỷ.
7. Nhờ vậy ChatGP có khối dữ liệu lớn rất phong phú và nhanh chóng phát triển mà không mất nhiều tiền và công sức thu thập. Chi phí lớn hơn thì dành cho việc thuê nhân công sàng lọc và cập nhập dữ liệu cùng với việc trả lương các chuyên gia so sánh, đánh giá, phân loại, đánh dấu dữ liệu, v.v.. cũng như chỉnh sửa lại phần mềm này. (click vào đây để xem thêm)
8. Mà tiền đầu tư từ những ông kễnh cho công ty OpenAI càng ngày càng khủng khiếp, vd. gần đây thôi: riêng MicroSoft đã bỏ 10 tỷ USD. Đúng là “nước chảy chỗ trũng”. (click vào đây để xem thêm)
9. Đối thủ dĩ nhiên không ngồi im và nghe nói ngay tuần này công ty khổng lồ Google sẽ có trả lời chính thức bằng phát hành sản phẩm của mình. Rõ ràng cạnh tranh chỉ có lợi cho người tiêu dùng.

Nguyễn Chí Công
(xem tiếp)