Xin giới thiệu một nghiên cứu mới của TS Nguyễn Lê Anh có nhiều quan điểm tương đồng với BBT Đông Tác. Tuy nhiên chúng tôi cho rằng số liệu địa chất lấy từ nguồn khác chưa thuyết phục khi khảo cổ học cho biết đ̣ã tìm thấy dấu vết mang niên đại từ 22 đến 35 thế kỷ trước của những nền (...)

Một khám phá đáng ngạc nhiên vừa hé lộ sự thật mới mẻ về những gì thực sự xảy ra với một người đàn ông không may bị mất đầu trong vụ phun trào núi lửa Vesuvius vào năm 79 ở Pompeii (Italia).
Thoạt tiên, lúc cơ thể của nạn nhân được phát hiện, các nhà khảo cổ học nghi ngờ ông ta đã bị đè đến chết bởi một tảng đá lớn trong (...)

Trang mạng của PACUNAM (Quỹ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Maya) vừa công bố một phát hiện khảo cổ học lớn tại vùng rừng Petén ở miền Bắc nước cộng hòa Guatemala, với hàng nghìn công trình là di tích lãng quên của nền văn minh Maya, trong đó có một kim tự tháp cao 10 tầng và một cung điện hoàng gia lớn.
Khảo cổ học 3D (...)

Sau hơn 10 năm nghiên cứu và tiến hành thí nghiệm trên mẫu đá được tìm thấy vào năm 1982 ở Australia chứa hóa thạch có kích thước rất nhỏ mà mắt thường không nhìn thấy, các nhà khoa học của 2 trường Đại học Mỹ là UCLA và Wisconsin–Madison vừa tìm ra bằng chứng trực tiếp chứng minh sự sống đầu tiên trên Trái Đất của chúng (...)

Các nhà khảo cổ tin rằng họ đã giải mã được một trong những câu hỏi hóc búa nhất của lịch sử: Người Ai Cập cổ đã làm thể nào để vận chuyển hơn 170.000 tấn đá tới địa điểm xây dựng Kim tự tháp lớn Giza ?
Tạp chí Anh quốc The Independent ngày 3-11-2017 thông báo các phát hiện mới tại khu vực khảo cổ ở ngoại ô Cairo đã cung cấp (...)

Con người đã đến Australia từ ít nhất khoảng 65.000 năm trước đây, sớm hơn 18.000 năm so với tính toán từ trước đến nay.
Đây là kết quả nghiên cứu công bố ngày 20/7 sau khi các nhà khảo cổ tìm thấy các lưỡi rìu và đá mài tại một hang động ở khu vực cực Bắc của Australia.
Các nhà khoa học Australia đã sử dụng kỹ thuật xác (...)

Theo hãng tin Reuters ngày 30-6-2017, các nhà khảo cổ thuộc Viện nhân chủng học và lịch sử quốc gia Mexico (INAH: Instituto Nacional de Antropología e Historia) đã phát hiện một phần còn lại của hai tòa tháp với hàng trăm sọ người, gồm cả của phụ nữ và trẻ em, tại trung tâm lịch sử của thủ đô Mexico và điều này đã (...)

Lâu nay các nhà nghiên cứu cho rằng nguồn gốc của loài người tiến hóa từ loài vượn sống cách đây khoảng 5 triệu năm ở châu Phi. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây về các mẫu hóa thạch được tìm thấy ở Hy Lạp và Bulgaria đã mang lại một giả thuyết mới.
Các nhà nghiên cứu đến từ Pháp, Đức, Bulgaria, Hy Lạp, Canada và (...)

Các nhà khảo cổ học thế giới đang đau đầu vì chưa tìm ra lời giải cho một kim tự tháp bí ẩn có cấu trúc kỳ dị được xây dựng từ rất lâu trước đây ở Peru dưới hình dạng như núi lửa.
Kim tự tháp nằm ở Thung lũng Nepeña, nơi không có bất kỳ núi lửa hay bất kỳ kiến trúc nhân tạo tương tự nào có hình dạng như thế này.
Trong cuộc (...)

Đó là kết luận của một công trình khảo cổ học được công bố ngày 6-6-2017 tại Học viện Collège de France và trên tạp chí Nature hôm nay (8-6-2017).
Cơ sở cho kết luận này là một khám phá 5 bộ xương tại Djebel Irhoud (Maroc), do một ê-kíp khảo cổ học quốc tế đứng đầu bởi GS người Pháp Jean-Jacques Hublin thuộc Viện Max (...)

Đó là kết luận của một công trình khảo cổ học được công bố ngày 6-6-2017 tại Học viện Collège de France và trên tạp chí Nature hôm nay (8-6-2017).
Cơ sở cho kết luận này là một khám phá 5 bộ xương tại Djebel Irhoud (Maroc), do một ê-kíp khảo cổ học quốc tế đứng đầu bởi GS người Pháp Jean-Jacques Hublin thuộc Viện Max (...)

Khai quật tại di tích Động Bà Hòe, các nhà khảo cổ học vừa phát hiện 23 ngôi mộ táng và di vật gần 3.000 năm tuổi, rất có thể thuộc giai đoạn đầu của nền văn hóa Sa Huỳnh.
Ngày 16/8, Bảo tàng tỉnh Bình Thuận cho biết vừa phát hiện khu mộ táng với 23 mộ nồi và mộ đất có niên đại tiền văn hóa Sa Huỳnh (khoảng 2.500 đến (...)

“Kết quả khai quật vượt xa những gì chúng tôi kỳ vọng. Đợt phát hiện này có tầm vóc quốc tế, chưa từng ghi nhận trong khu vực” – PGS.TS Nguyễn Giang Hải, viện trưởng Viện Khảo cổ học Việt Nam, nhận định lạc quan về kết quả nghiên cứu khảo cổ bước đầu tại thị xã An Khê (tỉnh Gia Lai).
Thông tin được công bố sáng 1-4 với (...)

Các nhà khoa học Scotland vừa xác định được một loài bò sát khổng lồ từng sống ở vùng biển xứ này 170 triệu năm trước và đặt tên là "Dearcmhara shawcrossi".
Nghệ sĩ Todd Marshall tái dựng Dearcmhara shawcrossi như thế này. Source: Supplied
Ngày 12-1-2015 thông báo của nhóm nghiên cứu từ Trường Đại học Edinburgh (Scotland) (...)

Sử liệu Trung Hoa vốn là một phương tiện trong việc nghiên cứu lịch sử Biển Đông, nguồn sử liệu này có điểm khá đặc biệt là cả Trung Quốc và Việt Nam đều cần phải dựa vào để lý giải nó theo chiều hướng có lợi cho mỗi nơi, có khi cùng một mẩu thông tin mà được lý giải theo hai hướng khác nhau.
Dẫn nhập
Một bộ phận học (...)

Được biết đến dưới nhiều tên gọi khác nhau như Ploutonion (Hy Lạp) hay Plutonium (trong tiếng Latin), cổng Pluto là một cái hang được sử dụng làm cánh cửa dẫn đến thế giới âm phủ trong thần thoại Hy Lạp – La Mã.
Sách địa lý Hy Lạp cổ viết: “Khu vực này có lượng khí độc dày đặc đến nỗi khó có thể nhìn thấy mặt đất. Bất (...)

Kết quả một phân tích ADN hóa thạch công bố mới đây cho biết người châu Á hiện đại và thổ dân châu Mỹ có thể là hậu duệ của một nhóm người từng sống cách đây 40.000 năm ở vùng đất nay thuộc Trung Quốc.
Để đi đến kết luận này, ngày 22/1 nhóm các nhà khoa học đến từ Viện Nhân học Tiến hóa Max Planck của Đức ở TP Leipzig cho (...)

Nằm trong vùng đệm rừng quốc gia Cúc Phương, hang Con Moong (thuộc bản Mọ, xã Thành Yên, huyện Thạch Thành, Thanh Hóa) nhiều năm nay được biết đến như một di chỉ khảo cổ học độc nhất ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á bởi tính chất đặc biệt của nó.
Qua nhiều lần khai quật, các nhà khảo cổ đã chứng minh được hang Con Moong (...)

Ngày 13/12, ông Hong Jin Geun, chuyên viên Bảo tàng quốc gia Hàn Quốc cho biết: "Qua khảo sát bước đầu tại di chỉ Phối Phối - Bãi Cọi (Hà Tĩnh) đã phát hiện các mộ đất, mộ chum, các loại hình này cũng có ở Hàn Quốc. Từ những phát hiện đó chúng tôi tập hợp thành tài liệu để nghiên cứu một cách tổng thể nền văn hoá của (...)

Các chuyên gia khảo cổ Mexico vừa phát hiện 47 bộ xương hoá thạch được xác định là của những người Maya sống vào thế kỷ 16, sau cuộc xâm lược của thực dân Tây Ban Nha.
Theo các nhà khảo cổ, 30 trong số 47 bộ xương này là xương trẻ con từ 3-6 tuổi và đều có dấu hiệu cho thấy những trẻ này bị suy dinh dưỡng và thiếu máu (...)

Ngày 1/12, các nhà khảo cổ học Trung Quốc cho biết vừa khai quật được các dấu tích của khu "Cung điện Hoàng đế" đồ sộ nằm trong khuôn viên của lăng mộ Tần Thủy Hoàng, vị Hoàng đế đầu tiên của Trung Hoa.
Theo các nhà nghiên cứu thuộc Viện Khảo cổ tỉnh Thiểm Tây, miền Trung Trung Quốc, dựa (...)

Ngày 23/11, tại Quy Nhơn, Viện khảo cổ học Việt Nam và Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Định đã tổ chức báo cáo sơ bộ kết quả khai quật khảo cổ học Tử cấm thành - Thành Hoàng đế (Vương triều Tây Sơn) lần thứ 5 năm 2012.
Bước đầu đã có nhiều phát hiện mới qua khai quật khảo cổ và nghiên cứu về quy mô diện tích (...)

Ông Nguyễn Phước Hải Trung, Giám đốc Bảo tàng Cổ vật (BTCV) cung đình Huế cho biết, vừa tổ chức khảo sát tại suối nước nóng thuộc xã Dương Hoà, thị xã Hương Thủy, Thừa Thiên-Huế để xác minh tấm bia đá cổ được Ban quản lý rừng phòng hộ thị xã Hương Thủy phát hiện tại lòng hồ Tả Trạch. Qua khảo sát, xác định đây là khu vực (...)

Xác ướp với mắt mở to
Các xác ướp nổi tiếng trước đây thường được biết đến ở Ai Cập. Về sau các xác ướp kỳ lạ đã được phát hiện ra ở khắp nơi trên thế giới, từ xác ướp đứa trẻ trên núi lửa ở Chile, tới xác ướp tóc đỏ ở đầm lầy thuộc Bắc Âu.
Xác ướp đông lạnh cô gái được tìm thấy ở Peru
Momia Juanita (theo tiếng Tây Ban Nha (...)

Cuộn sách Biển Chết luôn là đề tài tranh cãi nhiều thế kỷ nay. Cuốn kinh thánh cổ nhất thế giới từng được biết tới này là do một giáo phái bí ẩn của những người Essenes viết ra, các học giả nghiên cứu những văn bản thu thập được trong các hang động ở Qumran thuộc bờ tây sông Jordan, cho biết.
Hang số 4 ở Qumran, một trong (...)

Tháng 8/1227, Nguyên Thái tổ Thành Cát Tư Hãn (Genghis Khan, Thiết Mộc Chân) qua đời ở tuổi 67, sau khi đã lập nên một đế chế Mông Cổ hùng mạnh vắt ngang cả hai châu Âu - Á. Dù ngọn đèn thiêng trong ngôi đền thờ vị đại hãn này ở Mông Cổ cháy sáng suốt 781 năm qua, nhưng nguyên nhân cái chết của ông vẫn còn là một điều bí (...)

Giả thuyết mới về đội quân đất nung
Từ trước tới nay, người ta vẫn tin rằng đội quân đất nung là những người bảo vệ ở kiếp sau của Tần Thủy Hoàng (259-210 trước Công nguyên) - Hoàng đế đầu tiên của Trung Hoa thống nhất. Nhưng nhà nghiên cứu Sun Jiachun đang gây nên một cuộc tranh cãi mới khi ông tuyên bố rằng, đội quân đất (...)

Khảo cổ học bình dân Nam bộ: Từ thực tiễn đến lý thuyết là tập sách do Nhà xuất bản Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh vừa ấn hành. Tiến sĩ khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh là đồng tác giả. Mặc dù được điều động sang làm quản lý từ mấy năm nay nhưng người phụ nữ quê gốc An Giang (...)

III. THẢO LUẬN
Việc điểm qua các bằng chứng về cấu trúc mạng trong tiền sử, lịch sử và dân tộc học ĐNA cho thấy các bước hướng tới một mô hình nhận thức thứ bậc cho quá trình phát triển phức hợp xã hội phù hợp với bối cảnh ĐNA. Vì vậy tôi thấy có hai yếu tố cơ bản đóng góp vào sự phát triển mang tính thứ bậc ở ĐNA có (...)

Điều gì được coi là nổi bật về các nghĩa địa tiền sử Thái Lan nếu chúng ta tạm gác một loại lập trường lý thuyết nào đó sang một bên? Vượt khỏi một thực tế là mỗi nghĩa địa dường như đều là một phần của truyền thống táng thức thông dụng đã được đề cập ở trên, tôi cho là có bốn đặc trưng nổi bật sau:
1) Đặc trưng nổi bật đầu (...)

… Một khung khái niệm quyết định cách hiểu các mối quan hệ xã hội … một sự thay đổi trong khuôn khổ đó có thể xảy ra bằng một dấu hiệu rất khác biệt (Kemp và Husken 1991:8).
I. SỬ DỤNG KHÁI NIỆM MẠNG CHO XÃ HỘI ĐNA
Các đặc trưng chung của sự phát triển kinh tế xã hội đang ngày càng trở nên rõ ràng trong khu vực Trung tâm (...)

Mục đích dự án (Aims of the project)
Từ năm 1984 – 1985, nhà khảo cổ học New Zealand, Charles Higham và nhà khảo cổ học Thái Lan Rachanie Thosarat đã khai quật một đồi đất lớn cao 12m, diện tích 5 ha nằm trong vùng đồng bằng miền Trung Thái Lan cách vùng Duyên hải vịnh Thái Lan (Gulf of Siam) 22 km. Từ thủ đô Băng (...)

Trống Cổ Loa
Năm 1982, trong khi làm vườn, một nông dân đã phát hiện trên cánh đồng Mả Tre (Cổ Loa) một chiếc trống đồng Đông Sơn trong tư thế nằm ngửa. Bên trong chật ních các đồ đồng khác với số lượng chủ yếu là lưỡi một loại vũ khí chém bổ có hình như những lưỡi cày hình cánh sen.
Đây là một trống đồng thuộc loại quý (...)

Khảo cổ học đã tìm thấy chứng tích của sự buôn bán, rõ rệt nhất là sự phát hiện của đồng tiền cổ. Nhưng phát hiện ra chiếc cân tiểu ly thời Trần lại là chứng tích của sự buôn bán "siêu cấp" hơn, rạch ròi từng ly, từng lai...
Mới đây, trong đợt khai quật tại một địa điểm khảo cổ ở phố Trần Phú, Ba Đình, Hà Nội do Viện Khảo (...)

Theo thông tin từ Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn, trên địa bàn 6 xã thuộc vùng hồ Ba Bể và lưu vực sông Năng, các nhà khảo cổ đã phát hiện ba di chỉ có dấu tích người thời tiền sử sinh sống.
Việc điều tra, thám sát khảo cổ đã được Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn phối hợp với Viện Khảo cổ học Việt Nam tiến hành trong tháng 6 và 7 năm nay. (...)

Một thùng ép nho, chiếc cốc và tô uống rượu có niên đại khoảng 6.000 năm, vừa được phát hiện ở miền nam Armenia, được cho là cổ nhất thế giới.
Phát hiện này được Hội Địa lý Mỹ công bố hôm 11/1 trong ấn bản online của tạp chí Nghiên cứu khảo cổ. AP cho biết, nơi mà các nhà nghiên cứu Armenia, Mỹ và Ireland tìm thấy được gọi (...)

Chẳng ai rỗi rãi thống kê, so sánh xem nhà khảo cổ nào ở nước ta đào được nhiều mộ thuyền nhất, tuy nhiên, trong những ngày lang thang theo ông Tăng Bá Hoành, nguyên Giám đốc Bảo tàng Hải Dương, tôi tin rằng, ông Hoành là người đã bỏ nhiều công sức nhất vào những chiếc mộ thuyền. Cả cuộc đời làm khảo cổ của ông, đã có (...)

Họ được gọi là người hang động hay Denisovan. Việc phát hiện hóa thạch 41.000 năm tuổi của họ đã chứng minh rằng, người Cro-Magnon, Neanderthal và người hiện đại không phải là 3 giống người duy nhất từng có trên Trái đất chúng ta.
Tháng 12 năm 2010, một nhóm nhà khoa học quốc tế đã khám phá ra giống người lạ sau khi (...)

Xưa nay, các nhà khảo cổ học đã thu lượm được nhiều tàn tích thực vật trải qua hàng ngàn năm nằm yên trong các hầm mộ hay tầng văn hoá. Trong số đó rất nhiều hạt quả do con người bỏ lại sau bữa ăn, là những bằng chứng vô cùng sinh động và quan trọng phản ánh nguồn thức ăn và môi trường đương thời.
Mới đây, các nhà bảo tàng (...)

Các nhà khoa học vừa phát hiện một chiếc giày da có niên đại 5.500 năm tại một hang động thuộc Armenia. Với tuổi thọ này, chiếc giày da vừa mới được tìm thấy còn già hơn Kim tự tháp Giza 1.000 tuổi.
Đoàn khảo cổ Ireland do tiến sỹ Ron Pinhasi thuộc trường Đại học Cork dẫn đầu đã tìm thấy chiếc giày cổ tại một hang động (...)

Khu mộ trên sa mạc khô cằn
Trong vùng sa mạc Lop Nor, ở hạ du sông Khổng Tước chừng 60km về phía Nam, có một khu thần bí được các nhà khoa học đặt tên là "khu mộ Tiểu Hà".
Một trong những vật tùy táng được tìm thấy trong khu mộ. Ảnh: NBWeekly.
Sa mạc Lop Nor là một vùng đất chết bị vây bởi những dải núi cao ngất. Vùng (...)

Di tích Ðình Tràng rộng khoảng 20.000 m2 thuộc thôn Ðình Tràng, xã Dục Tú, huyện Ðông Anh (Hà Nội) được phát hiện năm 1969. Ðến đầu năm 2010, Ðình Tràng đã được thám sát hai lần và khai quật sáu lần với tổng diện tích 349 m2.
Kết quả khai quật cho thấy, Ðình Tràng là di tích có tầng văn hóa dày gần 2 m với bốn lớp văn hóa (...)

Trong những ngày đầu năm 2010, tại Hà Nội, nhiều người say mê văn hoá cổ và lịch sử quân sự Việt Nam đã rất sửng sốt khi một chiếc nỏ liên châu bỗng xuất hiện và bắn nhiều mũi tên cùng lúc như ... trong truyền thuyết “nỏ thần” An Dương Vương 2.000 năm trước, rồi “công trình” ấy lại được trao Giải nhì Hội thi Sáng tạo kỹ (...)

Khác với những thời trước, quý tộc Lê - Trịnh được chôn nguyên xác chứ không hoả táng. Với kiểu chôn trong quan, ngoài quách lại được sử dụng nhiều vật liệu chống ẩm như than củi, chè búp khô, bỏng nếp rang, người chết được mặc nhiều lớp quần áo sạch đã được lưu giữ trong môi trường yếm khí khiến không phát triển vi sinh (...)

Di chỉ làng cổ Vĩnh Yên
Di chỉ làng cổ Vĩnh Yên (xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, Khánh Hoà) được Viện Khảo cổ học và Bảo tàng tỉnh Khánh Hoà phát hiện, khảo sát và khai quật lần thứ nhất vào năm 2006. Trong lần khai quật tiếp theo từ tháng 7 đến 12-2009, các nhà khảo cổ học đã tập trung vào khoảng 2.000m2 trong tổng thể (...)

Xinhua- Các nhà khảo cổ Trung Quốc tuyên bố vừa phát hiện một ngôi mộ lớn được cho là nơi yên nghỉ của Tào Tháo, nhà chính trị và tài năng quân sự nổi tiếng cuối thời Đông Hán.
Đài truyền hình trung ương Trung Quốc cho biết, ngôi mộ nằm trong làng Xigaoxue, thành phố cổ An Dương, tỉnh Hà Nam.
Tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh (...)

Ảnh trên: Đồng tiền Thái Bình Hưng Bảo đúc vào khoảng trước năm 970 thời Đinh Tiên Hoàng (968-979)
Như chúng ta đã biết, trong dòng chảy lịch sử tiền tệ, từ thuở ban đầu, đồng tiền chỉ được đúc để làm tín vật trung gian trao đổi hàng hoá. Song từ khi trên mặt đồng tiền có minh văn, có chữ, đồng tiền còn là báu vật tâm (...)

Sau 15 năm khảo cứu một bộ xương hominid (sinh vật cổ giống người), nhóm 47 nhà khoa học Đại học California (Mỹ) cho biết chúng ta có thể không tiến hoá từ loài tinh tinh. Hoá thạch này tên Ardipithecus ramidus, gọi tắt “Ardi”, có 4,4 triệu năm tuổi và do đó lịch sử nhân loại có thể đã bắt đầu sớm hơn một triệu năm, (...)

Trong 2 ngày 24-25/9/2009, giới khảo cổ học, các nhà nghiên cứu, các cộng tác viên quan tâm đến khảo cổ học cả nước đã gặp nhau tại Hội nghị Thông báo khảo cổ học lần thứ 44.
Một phần hố chân cột được dự đoán là lũy tiền tiêu của thành Cổ Loa - Ảnh: VƯƠNG ANH
Theo PGS Tống Trung Tín (Viện trưởng Viện Khảo cổ học), khảo (...)

Năm 1980, công nhân san lấp quả đồi Tượng Cương ở Quảng Châu (Trung Quốc) để xây cao ốc, khi đào vào núi đá khoảng 20m đã phát hiện một cái hang khổng lồ. Sau điều tra, các nhà khảo cổ khẳng định đây là ngôi mộ đá, được tạc vào trong lòng núi. Lối vào đã bị lấp bởi những tảng đá lớn. Ngôi mộ nằm sâu trong núi đá, nên đã (...)

Các nhà khảo cổ Ai Cập vừa phát hiện một kim tự tháp bị chôn vùi trong sa mạc và cho rằng đây là lăng mộ của thân mẫu một vị Pharaoh từng trị vì cách đây hơn 4.000 năm.
Nhóm các nhà khảo cổ Ai Cập làm việc tại một khu lăng mộ cổ ở Saqqara
Kim tự tháp này được phát hiện ở vùng sa mạc phía nam thủ đô Cairo và được cho là (...)

Hình tái tạo Ganlea megacanina
Cho đến nay, người ta vẫn cho rằng tổ tiên của loài người tiến hoá từ loài vượn ở châu Phi, nhưng từ những hoá thạch khai quật ở Myanmar, nhà nhân chủng học Mỹ Chris Beard lại cho rằng quá trình này xảy ra tại Châu Á. Giả thuyết trước đây về nguồn gốc châu Phi của loài người đang lung lay. (...)

Người phụ nữ này đã nằm yên tĩnh gần 3.000 năm, được bịt kín trong một quan tài có trang trí để sẵn sàng cho hành trình xuống âm phủ. Nhưng giờ đây bộ mặt của Meresamun, một nữ thầy tế từng hát trong các ngôi đền của Ai Cập cổ đại hàng trăm năm trước khi Chúa giáng sinh, đã lần đầu tiên được vẽ lại rõ nét.
Người ta cho (...)

Trong cuộc tổng điều tra, khảo sát các cổ vật, di vật lịch sử, văn hoá trên địa bàn toàn tỉnh Quảng Trị, nhà bảo tàng tỉnh này đã tìm thấy hai sắc phong thời Tây Sơn. Trước đó 2 năm một điều tương tự cũng đã xảy ra ở Hải Dương.
Năm 1802, toàn bộ nhà Tây Sơn bị nhà Nguyễn lật đổ. Nguyễn Phúc Ánh lên ngôi vua, lấy niên hiệu (...)

(TT&VH) Trong khi tiến hành trùng tu toà tháp đá đã bị hư hại do nghiêng trần trên toà tháp cổ nằm phía sau nhà tăng chùa Bút Tháp (Bắc Ninh), hoạ sĩ Phan Cẩm Thượng đã bất ngờ phát hiện trong lòng toà tháp đá cổ có hai cuốn sách bằng đồng khắc chữ Hán rất đẹp và gần như mới.
Câu chuyện lan xa rất nhanh và những (...)

Ngôi mộ cố 2.500 năm tình cờ được phát hiện ở Giang Tây cuối năm 2006 thật bí ẩn: Nó chứa tới 47 quan tài làm từ những thân cây nanmu. Đây là lần đầu tiên có một ngôi mộ tập thể được tìm thấy ở vùng này và nó được coi là khám phá khảo cổ quan trọng nhất ở Trung Quốc trong những năm gần đây. Các cuộc nghiên cứu cho đến nay (...)

Trong quá trình tu bổ khu di tích khảo cổ học hang Xóm Trại thuộc văn hoá Hoà Bình tháng 10/2008, Bảo tàng tỉnh Hoà Bình cùng các nhà khảo cổ học thuộc Trung tâm Tiền sử Đông Nam Á đã có nhiều phát hiện mới quan trọng về hoạt động kiếm ăn, chôn cất, đi lại và nghệ thuật của các thế hệ cư dân sinh sống trong hang này. 18h (...)

Xác ướp đeo mặt nạ gỗ với đôi mắt bằng vỏ sò ở Peru
Một hòn đá, một bức vẽ hay thậm chí... một bãi phân hoá thạch cũng nói lên rất nhiều điều về quá khứ của nhân loại.
Bức tranh sơn dầu từ thế kỷ 7 ở Afghanistan mô tả các sự tích của đạo Phật
1. Xác ướp đeo mặt nạ
Một xác ướp 1.700 năm tuổi nhưng vẫn còn nguyên vẹn, đeo (...)

Trong lúc đào huyệt mộ, anh Nguyễn Công Cường và người thân đã tìm thấy một ngôi mộ táng, sâu hơn 2m, trong vườn nhà tại thôn Vĩnh Xương, xã Điền Môn, huyện Phong Điền (Thừa Thiên - Huế). Ngôi mộ gồm 3 hũ gốm đặt đứng sát cạnh nhau tạo thành 3 góc, bên trong chứa đầy cát trắng tinh, nắp đậy bằng 2 tô và 1 đĩa có chữ Phước ở (...)

Những vết mòn trên đá được lặp đi lặp lại một cách có hệ thống. Những vết mòn đó xuất hiện ở những nơi mà con người hiện đại chưa đặt chân tới. Những vết mòn nằm trong địa tầng văn hoá nguyên vẹn chưa bị xáo trộn của văn hoá Hoà Bình. Những vết mòn đó chỉ thấy xuất hiện trên những tảng đá gốc hay đá lăn tự nhiên thành lối, (...)

Theo tin esciencenews.com ngày 30-10-2008, một nhóm các nhà khoa học Anh-Ý công bố kết quả nghiên cứu DNA cho thấy “người băng Tyrol” Ötzi không thuộc một nhánh nào trong sơ đồ DNA của con người hôm nay. Nói cách khác, chủng tộc người này đã tuyệt diệt. Ötzi hoặc Oetzi là tên đặt cho cái xác 5.300 tuổi do một đôi vợ (...)

TS Trình Năng Chung, Viện Khảo cổ học, cho biết: trong đợt khai quật lần đầu tiên tại di tích hang Phia Mùn, thôn Nà Lạ, xã Sơn Phú, huyện Nà Hang (Tuyên Quang), từ cuối tháng 8-2008 đến nay, đoàn đã phát hiện cách táng tục mộ kè đá trong hang động.
Đây là một hiện tượng hiếm gặp trong các di tích thời tiền sử ở nước (...)

Ảnh bên: Tên của anh hùng Gilgamesh viết bằng chữ hình nêm.
Năm 2004, một đoàn khảo cổ học Đức đã phát hiện dưới sa mạc Iraq thành phố Uruk cổ xưa, nơi mấy nghìn năm trước bắt nguồn một nhánh của sông Euphrate và là nơi vị vua nổi tiếng Gilgamesh đóng đô trị vì vương quốc.
Đền thờ (ziggurat) thần bảo hộ TP Uruk
Các nhà (...)

Tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, số 2 Nguyễn Bỉnh Khiêm, Q.1, TP.HCM, xác ướp này đã được trưng bày trong lồng kính suốt 10 năm qua (Đôi hài bên chân xác ướp - Ảnh: G.H).
Tiến sĩ Bá Trung Phụ, Trưởng phòng trưng bày và tuyên truyền của bảo tàng, đã cho PV Giao Hưởng biết thêm nhiều chi tiết thú vị.
* Ông có thể cho biết (...)

Ảnh: Đường vào di tích Thần Sa
Từ TP Thái Nguyên, theo quốc lộ 1B Thái Nguyên - Lạng Sơn chừng 22 km, đến ngã ba La Hiên, rẽ trái đi tiếp chừng 15 km chúng ta sẽ đến một vùng núi đá vôi đẹp hùng vĩ, một vùng non xanh nước biếc, sơn thủy hữu tình của đất Võ Nhai (Thái Nguyên).
Hai chữ Thần Sa, gợi sự liên tưởng về một (...)

Nguyễn Anh Huy và bản thảo Tiền cổ học Việt Nam, sơ truy và lược khảo của anh
Một nửa, nửa phía Nam của Việt Nam ngày nay, đất của Champa cũ, hình thành và nhất thống được, là do hai cuộc di dân để giữ biên ải phía Nam nước Đại Việt, nhưng nguyên nhân sâu xa thì khác nhau và tạo hệ quả khác nhau... Cuộc di dân năm 1306 (...)

Các nhà khoa học Anh tin là họ đã đào được dấu chân người ở miền trung Mexico có tuổi ước lượng khoảng 40.000 năm. Khám phá này rất quan trọng vì nó làm đảo lộn một loạt các khảo sát trước đây cho là con người thượng cổ đầu tiên khám phá châu Mỹ chỉ đến vùng đất hoang sơ này cách đây 13.500 năm mà thôi.
Giáo sư Mathew (...)

Văn hoá Đông Sơn là một nền văn hóa đồ đồng và đồ sắt sớm, từng tồn tại ở một số tỉnh miền bắc và bắc trung bộ Việt Nam mà trung tâm là khu vực Đền Hùng, dọc ba con sông chính của đồng bằng Bắc Bộ: sông Hồng, sông Mã, sông Lam. Nền văn hoá này được đặt tên theo địa phương nơi các dấu tích đầu tiên của nó được phát hiện ở gần (...)

Ardipithecus là một giống thuộc họ người vượn phương nam Australopithecus
AFP - Một nhóm các nhà cổ sinh vật học cho biết những hóa thạch 4 triệu năm tuổi được tìm thấy ở Ethiopia đã cung cấp những bằng chứng vững chắc đầu tiên về mối liên hệ giữa hai bước tiến hóa của con người bằng cách kết nối khoảng cách giữa (...)

Làng Cả nằm trên một quả đồi thấp (đồi Nhãn), xưa thuộc Kẻ Gát - Thọ Xuân, sau là xã Chính Nghĩa, nay là phường Thọ Sơn, thành phố Việt Trì, cách khu di tích lịch sử Ðền Hùng 13km về phía đông nam, cách cầu Việt Trì theo quốc lộ số 2 gần 2km.
Di tích Làng Cả được giới khảo cổ học biết tới từ năm 1959 khi bắt đầu xây dựng (...)

Xem bài đã đăng: Nguyễn Việt: Về cái gọi là "...những phát hiện lịch sử chấn động".
Để có thêm tư liệu, độc giả có thể tham khảo các nghiên cứu sau đây: Minh văn chữ Hán sớm nhất (Minh văn trên trống đồng Đông Sơn) của tác giả Nguyễn Việt trên Tạp chí Khảo cổ học tháng 5-2007; Địa điểm xóm Rền (Phú Thọ) của tác giả Hán Văn (...)

Hóa thạch của một con bò sát biển khổng lồ vừa được khai quật trên một hòn đảo ở Bắc cực, thuộc về loài bò sát biển lớn nhất mà khoa học từng biết đến, một nhóm các nhà khoa học thuộc Natural History Museum ở Oslo, Na Uy, đứng đầu bởi Jørn Harald Hurum (ảnh bên) thông báo.
Mẫu vật 150 triệu năm tuổi được tìm thấy ở (...)

Trong loạt bài trên báo Thanh Niên, trong khi phủ nhận hoàn toàn sự tồn tại của triều đại An Dương Vương, Thiền sư Lê Mạnh Thát không đề cập chút nào đến những kết quả khảo cổ học từ trước đến nay về triều đại này. Để làm rõ hơn vấn đề này, phóng viên báo SGGP đã có cuộc trao đổi với PGS. TS Phạm Minh Huyền, một chuyên gia (...)

Ảnh bên: tranh minh họa loài Velafrons coahuilensis
Lược dịch: Theo thông tin của các nhà khoa học, xương một loài khủng long mỏ vịt có mào mới được phát hiện ở Mexico. Khám phá ra hóa thạch 72 triệu năm tuổi đã đóng góp thêm sự đa dạng các loài khủng long từng sống ở miền tây Bắc Mỹ trong suốt giai đoạn sau của thời (...)

Một quảng trường nhỏ được xây dựng từ 5.500 năm trước mới được phát hiện ở Peru. Các nhà khảo cổ cho rằng đó là một trong những công trình lâu đời nhất ở châu Mỹ.
Nhóm các nhà khảo cổ Peru và Đức đã khám phá ra khu quảng trường hình tròn, nằm sâu dưới một công trình đổ nát khác có tên là Sechin Bajo ở Casma, cách thủ đô (...)

Mặt tiền ngôi đền
Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra khá nhiều chi tiết quan trọng tại khu vực Đền thờ thần Amun ở Karnak, bao gồm: những bồn tắm dùng trong tế lễ, lối đi vào riêng biệt dành cho vua chúa và tàn tích của một bức tường khổng lồ xây dựng cách đây 3.000 năm để chặn bờ sông Nile vào thời đó.
Những di vật khảo (...)

Trong lịch sử xây dựng đàn tế ở Việt Nam, đây là di tích đàn tế Nam Giao cổ nhất còn tương đối nguyên vẹn dấu tích nền móng ở khu vực trung tâm
Sáng 24.11.2007, tại huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hoá), Viện Khảo cổ học Việt Nam phối hợp cùng Sở VHTT công bố kết quả khai quật lần 2 di tích đàn tế Nam Giao do Hồ Hán Thương xây dựng (...)

Các nhà khảo cổ Peru vừa phát hiện tại thung lũng Lambayeque (Sipan), cách thủ đô Lima (Peru) khoảng 750km về phía Bắc, một ngôi đền được gọi là Ventarron ước tính xây cách đây 4000 năm (Ảnh: Reuters)
Trong ngôi đền, một số kết cấu tương tự cầu thang dẫn đến nơi thờ phụng với một số bức họa trên tường còn có thể nhận (...)

Các nhà cổ sinh vật học Argentina và Brazil đã công bố vào hôm thứ hai 15-10-2007 một loài khủng long ăn cỏ khổng lồ mới, sống cách đây khoảng 88 triệu năm tại vùng Patagonia (Argentina), nơi các hóa thạch của chúng được tìm thấy.
Các nhà khoa học đã đào được phần cổ, lưng, hông và đốt sống đuôi đầu tiên của khủng long. (...)

Ảnh trên: Mảnh trôn bát ở An Dụ có chữ Thái và khắc hình rồng. Theo nghiên cứu, nó xuất xứ từ phía bắc Thái Lan, có niên đại từ TK 16 và lần đầu tiên được tìm thấy ở Việt Nam.
Theo tấm bản đồ “Sông Đàng Ngoài” thì Domea nằm ở vùng cửa sông Thái Bình và ở vị trí 20 độ 45 phút vĩ độ Bắc, nay thuộc làng An Dụ, xã Khởi Nghĩa, (...)

Cho đến nay, sử cũ chỉ công nhận Thăng Long và Phố Hiến là hai đô thị duy nhất ở Đàng Ngoài (tức miền Bắc dưới thời Lê-Trịnh). Nhưng gần đây, một số nhà khảo cổ và sử học Việt Nam đang đặt giả thuyết về sự tồn tại của một đô thị thứ ba mà thuỷ thủ phương Tây ngày ấy gọi là Domea (Đò Mè ?).
Trong thời kỳ tu nghiệp tại Hà (...)

Ngày 7.9 Bảo tàng Tổng hợp Bà Rịa - Vũng Tàu và Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ đã phát hiện tại ấp Gò Cát, Phước Thuận, huyện Xuyên Mộc, BR-VT một thành cổ có niên đại khoảng 1400-1600 năm.
Thám sát sơ bộ cho hay, thành cổ xây bằng đá ong có 2 vòng. Vòng trong hình vuông, mỗi cạnh dài khoảng 200m, rộng khoảng 4ha. Vòng (...)

Khi băng hà bao trùm trái đất khoảng 30.000 năm trước, người cổ Neanderthal (hình bên) vẫn tìm được nơi ẩn náu trong những hang động ở Gibraltar (Tây Ban Nha) để tiếp tục tồn tại thêm 10.000 năm nữa.
Những khám phá khảo cổ mới ở châu Âu đã buộc các nhà khoa học phải xem xét lại gốc tích của tổ tiên. Mặc dù đã từng được (...)

Mansuy, nhà địa chất học và khảo cổ học người Pháp, đến Hà Nội 1901, làm việc ở Sở Địa chất Đông Dương, người mở đầu cho khảo cổ học thời đại đá ở Việt Nam.
Tại đây, ông nghiên cứu xác định các động vật hoá thạch nhưng đồng thời còn tiến hành các cuộc khai quật khảo cổ học. Mansuy đã khai quật các di chỉ Samrong Sẽn và Long (...)

Các nhà khảo cổ vừa tìm ra một “nghĩa địa” chứa hàng ngàn mẫu hóa thạch khủng long nằm ở phía đông Tây Ban Nha.Những hóa thạch này dường như là di tích khủng long lớn và đa dạng nhất từng được khai quật ở châu Âu.
Số lượng hóa thạch tương đối lớn, lên đến 8.000 mẫu của 8 loài khủng long, bao gồm những loài khủng long ăn cỏ (...)

Hóa thạch là di tích và thân xác của sinh vật được bảo tồn trong lớp nham thạch ở vỏ Trái đất, hiện vật của lịch sử phát triển các loài và trở thành đối tượng nghiên cứu của các nhà cổ sinh vật học và một số nhà khảo cổ.
Hóa thạch của 6 chú khủng long con chết trong trận lũ bùn của núi lửa tại vùng Yixian (Dịch huyện) (...)

Thuyết “Tổ tiên trực hệ của con người hiện đại là Lucy, người vượn phương Nam Australopithecus” có thể sẽ không còn được công nhận nữa, sau khi các nhà khoa học tìm được một sọ người xấp xỉ niên đại với Lucy nhưng lại mang những đặc điểm hoàn toàn khác của một sinh vật chưa từng được biết đến. Ảnh: phục hiện Kenyanthropus (...)

Những hoá thạch sót lại từ các hạt lúa mỳ, lúa mạch, quả sung và quả hồ trăn gần 10.000 tuổi đã giúp các nhà khoa học giải đáp một bí ẩn, đó là khi nào và làm thế nào những người săn bắt hái lượm du mục trở thành các nông dân định cư.
Nhóm nghiên cứu do nhà khảo cổ Phillip Edwards tại ĐH La Trobe, Australia, đứng đầu, cho (...)

Ta thường biết đến nền văn minh rực rỡ thời Đông Sơn qua những chiếc trống đồng. Nhưng người ta còn thấy được nhiều nét tinh hoa đặc sắc của nền văn hóa này khi khai quật được những đồ trang sức của nền văn hóa Đông Sơn cách đây 2500 năm.
Chuông đồng có hình voi
Khi khai quật mộ táng thời Đông Sơn, các nhà khảo cổ đã tìm (...)

Giáp Ngọ 2014 là một năm đầy khám phá khảo cổ học, từ con tàu bị đắm 4.000 tuổi, khối đá đẽo khổng lồ, những mương nhân tạo bí ẩn, 7 hang động nghệ thuật tiền sử trên đảo Sulawesi, một ngôi mộ hoành tráng ở Hy Lạp, đến một pharaoh mới được tiết lộ của Ai Cập. Những tiến bộ công nghệ cũng cho phép tìm ra dấu tích ngôi đền (...)

Hầu hết các nhà Ai-cập học tin rằng tượng nhân sư Sphinx (ảnh) dưới chân kim tự tháp Giza có khoảng 4.500 tuổi. Nhưng con số này không có bằng chứng xác thực
1. Tuổi của kim tự tháp và tượng nhân sư Sphinx
Theo Robert Bauval, tác giả cuốn “Tuổi của Sphinx” thì “không hề có bất cứ ghi chép nào, thậm chí chữ khắc trên (...)

Ta mới chỉ biết về "bề ngoài" của văn hoá Sa Huỳnh, còn cơ cấu đời sống của cư dân Sa Huỳnh biến chuyển ra sao để đạt tới nhà nước cổ đại Chămpa... vẫn là những khoảng trống lớn.
Mộ chum tại di chỉ Tam Mỹ, Quảng Nam
Sáng 8/7/2009, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam phối hợp với Viện Khảo cổ học và Bảo tàng nhân học khai trương (...)