Trang nhà > Tư duy > Đổi mới > "Số xã hội" của dân Phần Lan
"Số xã hội" của dân Phần Lan
Thứ Ba 13, Tháng Mười Một 2007
Nhân vụ "CMND trùng số, trên 50 ngàn người dân lãnh đủ", xin giới thiệu cách làm của Phần Lan (và Đan Mạch). Hy vọng ý kiến này được lưu ý và các nhà quản lý của ta nên tham khảo học tập một cách nghiêm túc cách quản lý này để ứng dụng vào quản lý xã hội nước ta.
Mỗi cá nhân ở Phần Lan sở hữu một số xã hội, được cấp từ khi mới lọt lòng và con số sẽ theo người đó suốt đời. Cách đánh số bắt đầu bằng ngày sinh, ví như người sinh vào ngày hôm nay 27/10/2007, thì số đó sẽ bắt đầu bằng 271007- và cộng thêm 3 số đuôi và một chữ cái viết hoa.
Ví dụ như: 271007-123H. H là để chỉ ở Thủ đô Helsinki. 123 là người thứ 123 trong ngày. Theo cách đánh số này, số được cấp sẽ không bao giờ trùng với người thứ hai vì được khống chế bằng số ngày sinh, nơi sinh, và tính xác xuất của số người sinh cùng ngày, cùng giờ, cùng vùng.
Đối với nước đông dân hơn như ở Việt Nam, số đuôi ở sau có thể là 4 số, thay vì 3 số như ở Phần Lan (với toán xác xuất hoàn toàn có thể tính được) Con số được cấp này sẽ theo người đó tới trọn đời, sau này sẽ được thể hiện trong chứng minh thư, thẻ học sinh, hộ chiếu, thẻ ngân hàng, bảo hiểm y tế, bằng lái xe... được liên thông với tất cả các cơ quan từ nhà trường, cơ quan, y tế, cảnh sát, bằng lái xe.
Tất cả các thông tin về con người này đều có thể truy cập được từ các cơ quan (khi có yêu cầu, và được phép của cơ quan quản lý dân số...). Vd. Các công ty khi tuyển dụng có thể yêu cầu có bản thông tin về con người này.
Tương tự như vậy, khi khám bệnh, từ lần khám bệnh đầu tiên, chỉ cần gõ số xã hội này vào máy tính là tất cả thông tin về bệnh tật sẽ hiện lên, tiểu sử bệnh của người này được quản lý và liên thông với tất cả các bệnh viện trong vùng, và nếu khám bệnh ở vùng khác, nước ngoài, nếu được yêu cầu sẽ gửi qua đường điện tử.
Tương tự trong ngân hàng, cảnh sát, dân số, hộ khẩu cũng vậy, tất cả thông tin về một con người được ghi lại đầy đủ chỉ trong một trang A4, số lần phạm tội, số lần kết hôn, vi phạm pháp luật, phạm luật lái xe, tài sản sở hữu.... và uy tín và quyền lợi của người đó luôn gắn với số xã hội này. Khi phạm tội, tự nhiên, một số quyền của người đó sẽ mất đi, ví dụ như không được đứng tên kinh doanh, đăng ký xe, điện thoại....
Nếu nhiều lần phạm tội, uy tín của anh mất hết thì sẽ không có công ty nào nhận vào làm việc, không thể làm bất cứ điều gì. Do đó, người dân rất có ý thức bảo vệ uy tín của mình (credit).
Chính vì cách quản lý thông minh như vậy mà tất cả người dân Phần Lan rất có ý thức giữ gìn uy tín của mình, nay đã trở thành một trong những nước có uy tín nhất trên thế giới.
Hộ chiếu Phần Lan (với số xã hội in bằng công nghệ sinh học trên hộ chiếu) có thể đi hầu hết tất cả các nước, không phải xin visa, kể cả Mỹ. Nếu nước ta chuyển sang hướng này (và công nghệ ngày nay hoàn toàn cho phép làm chuyện này) thì tôi cho rằng chỉ cần mất 5 năm, xã hội Việt Nam sẽ rất khác hiện tại.
Lê Chí Bách