Cây thiên lý chữa bệnh

Tên khoa học Gymnema sylvestre, họ Thiên lý Asclepiadaceae. Còn có các tên khác: dạ lài hương, lý thiên lý. Tại một số tỉnh Tây Bắc, người dân quen gọi là Dây thìa canh, Loả ty rừng.

Dưới đây là một số đơn thuốc :

 Diệt trĩ: Hái lá thiên lý vừa chớm già (150-200gr tùy trĩ nặng, nhẹ), rửa sạch pha với 10gr muối hột, giã nát cho thêm vào 3 muỗng nước chín để nguội. Vắt bỏ xác. Tẩm nước thiên lý vào bông gòn hoặc gạc băng đắp vào chỗ trĩ lòi dom băng kín lại. Ngày vệ sinh 2 lần (sáng sớm và trước khi ngủ). Sau 5 ngày sẽ kết quả.
 Giảm đường huyết (tiểu đường) và giảm mỡ: Nhờ vị vừa nhẩn vừa chát và hoạt chất Gurmar (hủy diệt đường huyết và mỡ). Người bệnh tiểu đường kinh niên sử dụng 250gr hoa thiên lý nấu canh với lòng gà, vịt, thịt bò. Dùng mỗi ngày 2 lần (từ 2-4 tuần).
 Người trong máu có mỡ hoặc gan có mỡ: Mỗi ngày 200-300gr hoa, 150gr lá thiên lý già sắc với 500ml nước còn 200ml (ngày uống 4 lần, mỗi lần thêm ¼ muối, khuấy đều trước khi uống).
 Tiểu buốt, gắt, ra chất nhầy trắng: Rễ thiên lý già khoảng 50 - 100gr, xắt khúc dài 3cm, rửa sạch, phơi ráo nước cộng thêm 150gr lá đọt chùm bao (lạc tiên), sắc 3 chén còn 1 chén. Uống 2 lần/ngày, liên tục 3-5 ngày.
 Trị mất ngủ: 250gr hoa thiên lý, 100gr lá khổ qua (mướp đắng non), xào với 10gr tỏi (dầu thực vật), cho thêm vào ¼ muỗng muối và ít bột nêm. Ăn buổi chiều sẽ có tác dụng bổ huyết, giải nhiệt, an thần. Ngủ dễ và còn giảm đau nhức khớp gối, cơ xương tay chân.
 Các bệnh về mắt: Thời tiết nóng, môi trường ô nhiễm gây biến chứng đau mắt như: viêm giác mạc, quáng gà, viêm kết mạc cấp hoặc mạn tính, mắt đỏ đổ ghèn. Lấy 150gr hoa, 50gr lá cộng 1/3 muỗng muối hột, 1 muỗng cà phê nước cốt chanh tươi sắc chung với 200ml nước. Đun sôi 5-10 phút (cho tiết ra hoạt chất) để nguội. Ngày uống 3 lần.

Mặt khác, có thể giã nát 50gr lá cho vào ¼ muối, lấy bã đắp lên mắt (sáng và tối trước khi ngủ). Liên tục 3-5 ngày.

Đông y sĩ Kiều Bá Long (TN)