Các ý kiến về cách viết, đọc tên riêng nước ngoài

writing

Y/k của GSTS Nguyễn Văn Khang:

I. Vấn đề đặt ra

Như đã biết, vấn đề cách viết, cách đọc tên riêng nước ngoài trong tiếng Việt cho đến nay còn chưa thống nhất. Hiện chưa có một văn bản quy định mang tính pháp lí về mặt Nhà nước cho chính tả tiếng Việt nói chung và tên riêng nước ngoài nói riêng. Vì thế, cũng là điều dễ hiểu khi mỗi ấn phẩm tiếng Việt phải tự chọn cho mình cách xử lí và dẫn đến sự không thống nhất về cách viết, cách đọc tên riêng nước ngoài giữa các ấn phẩm cũng như trong một ấn phẩm.

Gọi là chọn vì thực tế từ trước đến nay cách viết, cách đọc tên riêng nước ngoài trong tiếng Việt xuất hiện ở mấy kiểu dưới đây:

1. Phiên: Phiên được thực hiện trên cơ sở cách đọc cách viết của nguyên ngữ. Hiện tại có hai cách phiên, đó là "phiên âm" và "phiên chuyển".

Nói một cách đơn giản, "phiên âm" là phỏng theo cách đọc (âm đọc) của nguyên ngữ, còn "phiên chuyển" là phỏng theo âm đọc kết hợp với mặt chữ (cách gọi quen thuộc là "kết hợp giữa phiên âm và chuyển tự"). Ví dụ: TP California, nếu phiên âm phải là Ke-li-pho-ni-ơ, còn nếu theo cách phiên chuyển thì là Ca-li-pho/phoóc-ni-a. Cả hai kiểu phiên trên được thể hiện như sau:
- Viết rời, gồm: (1) Viết rời có dấu chữ , dấu thanh và có gạch nối. Ví dụ: Niu-oóc, Ken-nơ-đi, Bu-sơ, Vác-sa-va, A-rập/ Ả-rập; (2) Viết rời có dấu chữ , dấu thanh và không có gạch nối. Ví dụ: Niu Oóc, Ken Nơ Đi, Ả Rập.
- Viết liền, gồm: (1) Viết liền có dấu chữ, dấu thanh. Ví dụ: Arập, Clintơn, Vácsava; (2) Viết liền không có dấu thanh. Ví dụ: Arâp, Niuooc.

2. Viết theo nguyên dạng: Giữ nguyên cách viết của nguyên ngữ, gồm:
- Viết nguyên dạng cho các tên riêng Âu Mĩ. Ví dụ: Bush, New York, Italy.
- Viết nguyên dạng phiên âm La-tinh của tiếng Hán cho các tên riêng Trung Quốc. Ví dụ: Li Tie, Hao Haidong.

Y/k 1:

Tác giả Nguyễn Văn Khang là một GS.TS, chắc hẳn tiếng Anh phải thuộc lọai giỏi. Thế nhưng khi đọc phần "1. Phiên:", thì tôi khá ngạc nhiên: Không rõ tác giả học ở đâu ? Nghe đài nào ? Khi tiếp xúc với các chuyên gia Mỹ sống ở miền nào ? Mà cách phiên âm của tác giả khác với cách phát âm mà tôi vẫn nghe hằng ngày trên TV Mỹ.

Vì thế, chỉ xin đề nghị phương án "2. Viết theo nguyên dạng:"

LH

Y/k 2:

Viết theo nguyên dạng chỉ phù hợp với giới trí thức không mù ngoại ngữ thôi, bạn ạ.

Mà trí thức mù ngoại ngữ thì viết theo nguyên ngữ cũng chả đọc được đâu.

Thêm nữa, giới "bình dân" thì có mà bằng đánh đố "thảo dân" mất.

Vì thế cho nên, theo TBN vẫn phải phiên chuyển sao cho thảo dân đánh vần được, chép lại được mới là mục đích chính của quy định cách đọc cách viết tên riêng nước ngoài trong văn bản!

TBN