Giải thưởng Nobel Hoá học năm 2009

Ngày 7/10 Uỷ ban Giải thưởng Nobel 2009 thuộc Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thuỵ Điển công bố giải Nobel Hoá học năm nay thuộc về bà Ada E. Yonath (ảnh bên) và các ông Venkatraman Ramakrishnan, Thomas A. Steitz. Trang web www.nobelprize.org cho biết, các nhà khoa học nói trên được chia đều giải Nobel Hoá học năm nay vì cả ba đều có cống hiến to lớn đối với việc nghiên cứu cấu trúc và chức năng của thành phần ribosome trong tế bào.

Nữ Giáo sư Ada E. Yonath sinh năm 1939 tại thành phố Jerusalem trong một gia đình Do Thái nghèo, bố mẹ bà đều không được học hành đầy đủ. Bà nhận bằng cử nhân hoá học năm 1962, thạc sĩ hoá sinh 1964 đều tại trường Đại học Hebrew Jerusalem, Israel. Năm 1968 bà nhận bằng tiến sĩ về X-ray tinh thể học tại Viện nghiên cứu khoa học Weizmann, Israel. Bà làm hậu tiến sĩ tại Mỹ: Đại học Carnegie Mellon năm 1969 và Học viện Công nghệ Massachussetts năm 1970. Bà nổi tiếng nhất về lĩnh vực tinh thể học sinh vật. Với việc được nhận chung giải thưởng Nobel năm nay, Giáo sư Ada E. Yonath trở thành người phụ nữ đầu tiên đoạt giải Nobel Hoá học kể từ năm 1964 và là người phụ nữ thứ tư trong lịch sử đoạt giải Nobel Hoá học.

GS V.Ramakrishnan

Giáo sư Venkatraman Ramakrishnan sinh năm 1952, là người Mỹ gốc Ấn Độ làm việc tại Phòng thí nghiệm MRC Sinh học Phân tử, Đại học Cambridge, Vương quốc Anh. Ông nhận bằng cử nhân hoá sinh năm 1971 tại Đại học Baroda, Ấn Độ, bằng tiến sĩ hoá sinh năm 1976 tại Đại học Ohio, Mỹ. Ngoài môn hoá sinh, ông còn nghiên cứu rất sâu về lý sinh và sinh học máy tính. Mặc dù mang quốc tịch Mỹ nhưng hiện nay Giáo sư Venkatraman Ramakrishnan đang sống tại Anh.

GS Thomas A. Steitz

Giáo sư Thomas A. Steitz sinh năm 1940 tại Mỹ, làm việc tại Đại học Yale, New Haven, bang Connecticut, và tại Viện nghiên cứu Y dược Howard Hughes, Mỹ. Các thông tin về đời tư của Giáo sư Thomas Steitz không được đưa nhiều lên các trang tin điện tử. Wikipedia chỉ có vài thông tin ngắn ngủi nói rằng Thomas Steitz sinh tại bang Wisconsin, Mỹ, là người nổi tiếng về tinh thể học sinh vật (bio-crystallography). Ông đã có nhiều công trình nghiên cứu về lý sinh và hoá sinh phân tử.

Ba nhà khoa học này đã vẽ được bản đồ ribosome ở cấp độ nguyên tử. Ribosome là một thành tố vô cùng quan trọng của tế bào, từng được các nhà khoa học ví như những nhà máy sản xuất ra protein. Các mô hình không gian ba chiều do ba nhà khoa học này tạo dựng nên cho thấy các loại thuốc kháng sinh khác nhau đã tác động như thế nào đến các ribosomes trong tế bào sống.

Thông cáo của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thuỵ Điển nói rằng kết quả những công trình nghiên cứu của các giáo sư trên đã giúp cho các nhà nghiên cứu hiểu được một cách khoa học về sự sống. Đồng thời, kết quả đó đã giúp các nhà khoa học tạo ra được những thuốc kháng sinh mới giúp điều trị các bệnh khác nhau, làm giảm nỗi thống khổ của nhân loại.

Cả ba nhà khoa học nói trên đều đã cùng sử dụng phương pháp X-ray tinh thể học (X-ray crystallography) để vẽ bản đồ vị trí của từng nguyên tử trong số hàng trăm ngàn nguyên tử hình thành nên ribosome trong tế bào.

Theo AP và nobelprize.org