Blog Đông Tác

Nguyễn Chí Công, CFLS

Trang nhà > Lịch sử > Khảo cổ học > Con người định cư từ lúc nào?

Con người định cư từ lúc nào?

Chủ Nhật 1, Tháng Tư 2007, bởi From FB

Những hoá thạch sót lại từ các hạt lúa mỳ, lúa mạch, quả sung và quả hồ trăn gần 10.000 tuổi đã giúp các nhà khoa học giải đáp một bí ẩn, đó là khi nào và làm thế nào những người săn bắt hái lượm du mục trở thành các nông dân định cư.

Nhóm nghiên cứu do nhà khảo cổ Phillip Edwards tại ĐH La Trobe, Australia, đứng đầu, cho biết những gì tìm thấy ở Trung Đông cho thấy con người đã trải qua giai đoạn khoảng 1000 năm trồng các cây hoang dại trước khi bắt đầu nhân giống chúng một cách có hệ thống.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích những mẫu vật còn sót lại tại một khu vực gần Biển Chết ở Jordan, đại diện cho thời kỳ đồ đá tiền thời kỳ đồ gốm A (Pre-Pottery Neolithic A - PPNA), khi đó con người bắt đầu định cư. Các nhà khoa học xác định khu vực có niên đại 9.600-9.300 năm BP (Before Present) tức là 9.600-9.300 năm trước hiện tại - hiện tại được xác định là năm 1950.

Đến gần đây, kỷ PPNA cũng được công nhận là khoảng thời gian con người bắt đầu thuần hoá thực vật. Nhưng điều vẫn gây tranh cãi là bất cứ dấu vết thực vật nào có từ kỷ PPNA đều chưa phải là bằng chứng xác đáng cho thấy chúng thuộc những loài đã được thuần giống.

"Các ngôi làng mọc lên dày đặc trong giai đoạn này, và nếu không phải vì có một nguồn thực phẩm mới thì nguyên nhân là gì, vẫn chưa ai lý giải được", Edwards cho biết.

Các nhà khảo cổ đã nghiên cứu những hạt lúa mạch cổ tại khu vực Biển Chết và thấy chúng tuy to hơn những hạt trong tự nhiên, nhưng lại không to bằng những hạt được trồng tìm thấy trong kỷ tiếp theo Pre-Pottery Neolithic B (PPNB). Đó là một bằng chứng cho thấy có một giai đoạn trước khi có sự trồng trọt đích thực, gọi là "pre-domestication cultivation".

"Chúng tôi cho rằng họ vẫn là những người săn bắt hái lượm, nhưng có kết hợp thêm hoạt động trồng trọt một số cây hoang dã như lúa mỳ, lúa mạch và cây họ đậu, vì vậy mà chúng tôi gọi đó là giai đoạn trồng trọt tiền thuần hoá", Edwards nhận định.

Mặt đất bằng phẳng và những con suối nhỏ cũng chứng tỏ những hạt lúa mỳ và lúa mạch đã được trồng ở đó. Các nhà khảo cổ còn tìm thấy cối, chày và một số dụng cụ xay xát khác. Tuy vậy, những hạt sung hoặc hồ trăn được tìm thấy tại vùng đất rất khô và mặn chứng tỏ chúng không được trồng mà có thể được hái từ trên đồi. Bằng chứng này bổ sung giả thuyết rằng cư dân ở Biển Chết là những người săn bắt hái lượm bán thời gian.

Cuộc nghiên cứu cũng xác định lại khoảng thời gian mà kỷ PPNA kết thúc. Thông thường nó được cho là bắt đầu vào năm 10.300 BP và kết thúc vào năm 9.600 BP. Nhưng nhóm của Edward cho rằng giai đoạn này kết thúc vào khoảng 9.300-9.200 BP. Còn kỷ tiếp theo, PPNB, bắt đầu vào khoảng 9.400-9.300 BP.

Theo ABC Online