Đặng Huy Trứ (1825-1874)

Danh sĩ đời Tự Đức, tự Hoàng Trung, hiệu Vọng Tân, Tỉnh Trai. Đặng Huy Trứ sinh năm 1825 (Ât Dậu), quê làng Bác Vọng sau sang ngụ tại làng Thanh Hương, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên.

Ông làm quan nổi tiếng thanh liêm và thương dân hết mực. Ông đã tự răn mình và cũng để răn kẻ làm quan bằng đôi câu thơ sau:

"Mình thiệt, lợi dân, dân gắn bó
Đẽo dân, mình béo, dân căm hờn".

Đặng Huy Trứ (1825-1874)

Đặng Huy Trứ từng được cử đi sứ các nước Trung Quốc, Triều Tiên, Thái Lan. Ông là nhà cách tân thời Nguyễn ở giữa thế kỷ XIX, mở hiệu ảnh Cảm Linh đường và đem nghề nhiếp ảnh vào nước ta đầu tiên, cho nên sau được xem là Tổ nghề Nhiếp ảnh Việt Nam.

Ông mất sớm năm 1874 (Giáp Tuất) tại xã Cao Lăng, Chợ Bến, Đồn Vàng, tỉnh Hưng Hoá (nay thuộc Phú Thọ), hưởng dương 49 tuổi. Sau đưa về an táng tại Hiền Sĩ, nay ở xã Phong Sơn, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên-Huế. Tại đây hiện nay có một đài kỷ niệm Đặng Huy Trứ và một trường học phổ thông mang tên ông.

Ông để lại một số tác phẩm tiêu biểu: Đặng Hoàng Trung thi văn sao, Từ thụ yếu qui, Đặng dịch trai ngôn hành lục, Tứ thập bát hiếu, Khang Hy canh chức đồ, Việt sử thánh huấn diễn nghĩa, Nữ giới diễn ca.