Blog Đông Tác

Nguyễn Chí Công, CFLS

Trang nhà > Khoa học > Không gian > 50 năm trước: con người bay vào vũ trụ lần đầu

50 năm trước: con người bay vào vũ trụ lần đầu

Thứ Bảy 9, Tháng Tư 2011

Bìa tạp chí Time về sự kiện đặc biệt

Cách đây đúng nửa thế kỷ chàng phi công Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên bay vào vũ trụ, ghi một dấu ấn đậm nét trong lịch sử loài người và tạo nên thành quả vĩ đại của Liên Xô cũ trong thời kỳ Chiến tranh lạnh

Phù điêu tại Trung tâm đào tạo phi hành gia, thành phố Ngôi sao. Photo: RIA Novosti

Chuyến bay vào ngày 12/4/1961 của Gagarin, khi đó 27 tuổi, là niềm tự hào của người dân Liên Xô trước đây và Nga hiện nay. Họ coi đó là một trong các thành tựu lớn nhất của đất nước trong thời kỳ xã hội chủ nghĩa. Cái chết của Gagarin trong một vụ tai nạn 7 năm sau đó càng khiến tên tuổi của ông được tôn kính hơn.

Phi thuyền Phương Đông cùng Gagarin được phóng lên quỹ đạo trái đất từ sân bay vũ trụ Baikonur tại Kazakhstan vào lúc 9h07 giờ Matxcơva ngày 12/4/1961. Sau khi hoàn thành chuyến bay, Gagarin nhảy ra khỏi khoang và hạ cánh an toàn bằng dù. Ông đáp xuống một cánh đồng tại tỉnh Saratov. Toàn bộ chuyến bay kéo dài trong 108 phút.

Năm nay, Ngân hàng trung ương Liên bang Nga đã phát hành đồng vàng 1.000 rub nhân kỷ niệm chuyến bay của Gagarin. Photo: RIA Novosti

Những người đầu tiên gặp Gagarin khi ông hạ cánh là bà Anna Takhtarova, một nông dân, và đứa cháu 4 tuổi có tên Margarita.

“Tôi thấy một vật gì đó rất to màu vàng cam với chiếc đầu khổng lồ lao về phía chúng tôi. Bà tôi giúp Yuri Gagarin cởi chiếc mũ sắt bằng cách nhấn một nút nào đó. Khi một khuôn mặt hiện ra cùng nụ cười thì chúng tôi hiểu rằng một con người đang đứng trước chúng tôi”, Margarita, đứa bé 4 tuổi ngày ấy, hồi tưởng trong buổi phỏng vấn do nhật báo Komsomolskaya Pravda tổ chức.

NASA Mỹ đưa tin về ngày 12-4-1961

Hàng trăm nghìn người dân Nga tràn ra các đường phố ở thủ đô Matxcơva của Liên Xô cũ khi biết tin Gagarin bay vào vũ trụ thành công. Sự kiện đó cho thấy vai trò dẫn đầu của Liên Xô trong cuộc chạy đua vào vũ trụ. Vị trí đó thuộc về Liên Xô cho tới khi Mỹ đưa người lên mặt trăng vào năm 1969. Sự hiện diện của Gagarin tại Nga được thể hiện qua bức tượng khổng lồ cao 40m của ông tại Matxcơva. Hai cánh tay của ông dang rộng sang hai bên giống như siêu nhân chuẩn bị bay lên trời.

Tổng bí thư ĐCS Liên Xô lúc đó là Nikita Khrushchev đã sử dụng tiếng tăm của Gagarin để thúc đẩy hòa bình trên thế giới. Nhà du hành được phái tới nhiều nước như sứ giả hòa bình và hữu nghị. Ông gặp gỡ nhiều nhà lãnh đạo, trong đó có Nữ hoàng Anh, và nhận được rất nhiều huân chương cao quý.

Mỹ đáp trả khiêm tốn bằng cách đưa phi hành gia Alan Shepherd lên quỹ đạo vào ngày 5/5/1961. Tuy nhiên, chuyến bay của Shepherd chỉ diễn ra trong 15 phút 22 giây nên tàu không thể bay hết một vòng quanh địa cầu. Gần một năm sau chuyến bay của Gagarin, Mỹ mới thực hiện được chuyến bay vòng quanh trái đất vào ngày 20/2/1962. Chuyến bay này mang theo phi hành gia John Glenn.

Gagarin được chính phủ Liên Xô lựa chọn chỉ 4 ngày trước khi tàu Phương Đông được phóng. Quyết định này khiến ông trở nên nổi tiếng khắp hành tinh.

Gagarin và viện sĩ Korolev

Thậm chí sự nổi tiếng của Gagarin còn làm lu mờ vai trò của Sergei Korolev, người thiết kế phi thuyền đưa Gagarin lên quỹ đạo. Là một nhà khoa học xuất chúng, Korolev từng bị giam trong chiến dịch thanh trừng của nhà lãnh đạo Stalin. Tuy nhiên, ông đã sống sót và làm việc không mệt mỏi trong chương trình vũ trụ của Liên Xô.

Korolev qua đời vào năm 1966 khi đang nghiên cứu một loại tên lửa lớn có tên N1. Ông hy vọng N1 có thể giúp Liên Xô đưa người lên mặt trăng. Khi Gagarin tử nạn vào ngày 27/3/1968, người ta tìm thấy bằng lái xe, 40 rúp và một ảnh Korolev trong túi của ông.

Hơn một năm sau đó, phi hành gia người Mỹ Neil Armstrong đã đặt những bước chân đầu tiên của con người lên mặt trăng vào ngày 20/7/1969.

Minh Long (VE)