Chùa Thái Cam

Phố Hàng Gà*

*Rue des Poulets (Rue de Tien Tsin)

Phố Hàng Gà chạy dọc theo hướng bắc-nam dài 228m. Phía bắc nối với phố Hàng Cót tại ngã tư Hàng Mã. Đoạn giữa giáp phố Lò Rèn, rồi cắt ngang phố Hàng Vải và ngã năm Hàng Phèn - Nhà Hoả - Cửa Đông. Phía nam giáp phố Bát Đàn và nối tiếp phố Hàng Điếu. Hiện nay phố Hàng Gà thuộc phường Hàng Bồ, quận Hoàn Kiếm, tp Hà Nội.

Cổng bên của chùa Thái Cam ở số 16C phố Hàng Gà. Photo ©NCCong 2013

Phố Hàng Gà tọa lạc trên nền đất của thôn Tân Lập - Tân Khai, tổng Tiền Túc, huyện Thọ Xương cũ. Di tích thuộc thôn này hiện nay chỉ còn lại đình Tân Khai (cổng ở ngã tư Hàng Vải) và một ngôi chùa liền kề (cổng bên ở số 16c Hàng Gà) mà dân chúng vẫn quen gọi là chùa Thái Cam, được xây vào năm 1822.


Ngã tư Hàng Gà - Hàng Vải. Panorama ©NCCong 2011

Thời kỳ đầu các giấy tờ hành chính đều viết là phố Tân Khai vì con đường vốn đi qua đất thôn này, nhưng dân chúng lại quen gọi tách riêng đoạn giáp Bát Đàn và Cửa Đông là phố Thuốc Nam, và đoạn bên trên nối tiếp với Hàng Cót là phố Hàng Gà vì hồi đó từng có nhiều nhà bán gà vịt ở đây.

Phố Hàng Gà đầu TK 20 (Rue de Tien Tsin. Bưu ảnh Pháp cũ)

Thực dân Pháp sau khi chiếm Hà Nội đã đặt tên phố là “Rue de Tien Tsin” để kỷ niệm hiệp ước Thiên Tân ký giữa họ và triều đình nhà Thanh năm 1885. Tuy nhiên dân chúng vẫn quen gọi là phố Hàng Gà Cửa Đông. Tên phố Hàng Gà được thị trưởng Hà Nội quyết định chính thức từ năm 1945.

Cổng đình Tân Khai. Photo ©NCCong 2012

Các nhà trong phố Hàng Gà xưa kia thường sâu, đông hộ, một tầng, ẩm thấp, ngách đi nhỏ, chật hẹp. Đa số dân trên phố là những người lao động làm công nhân nhà máy, xí nghiệp, hợp tác xã tiểu thủ công...


Ngã tư Hàng Gà - Hàng Mã. Panorama ©NCCong 2011

Hàng Gà nằm trong hệ thống giao thông huyết mạch của thành phố. Những năm 1960, một số nhà buôn bán vào công tư hợp doanh. Xưởng bánh kẹo Hà Nội nằm trên mặt bằng cửa hàng Phúc Hòa Hưng, một số cửa hàng mậu dịch quốc doanh được mở ra.


Ngã năm Hàng Gà - Cửa Đông - Nhà Hoả - Hàng Phèn. Panorama ©NCCong 2011

Giờ đây, phố Hàng Gà đã mang một diện mạo mới với nhiều cửa hàng đẹp đẽ khang trang và còn là một trong 10 phố cổ có mặt hàng chuyên doanh.