Trang nhà > Khoa học > Sinh-Hoá > Ma túy thiên nhiên: cần sa
Ma túy thiên nhiên: cần sa
Thứ Bảy 13, Tháng Tám 2011
Cây cần sa còn gọi là cây gai dầu, cây gai mèo, đại ma, marijuana..., tên khoa học Cannabis sativa L. Cần sa là tên chung chỉ các loại chế phẩm của cây cần sa được sử dụng như những loại ma túy nguy hiểm.

Lá cần sa tươi
Thuật ngữ tiếng Anh marijuana lấy của từ marihuana có trong thổ ngữ Tây Ban Nha ở Mexico. Các loại nhựa của cần sa tiếng Anh gọi chung là hashish (hoặc gọn hơn: hash). Theo Liên Hợp Quốc, cần sa có lẽ là chất bất hợp pháp đang được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới.
Độc tố hoá học trong cần sa có tác dụng chủ yếu lên tâm thần con người là Δ 9-tetrahydrocannabinol (thường được viết tắt là THC). Cây cần sa còn chứa hơn 400 hợp chất hoá học khác, bao gồm ít nhất 66 loại cannabinoids như: cannabidiol (CBD), cannabinol (CBN) và tetrahydrocannabivarin (THCV), v.v... và chúng có thể dẫn đến những hiệu ứng khác với của một mình THC.
Dạng thảo dược của cần sa bao gồm hoa, lá và nụ chín trên cây cái. Đây là hình thức tiêu thụ rộng rãi nhất, có chứa từ 3% đến 22% THC. Ngược lại, giống cần sa được sử dụng để sản xuất cây gai dầu công nghiệp có chứa ít hơn 1% THC.

Hoa lá cần sa khô
Tư liệu khảo cổ cho biết việc sử dụng cần sa đã có từ hơn 2000 năm trước Công Nguyên. Trong thời hiện đại, cần sa đã được sử dụng cho mục đích giải trí, tôn giáo hoặc tâm linh và chữa bệnh. Liên Hiệp Quốc ước tính rằng trong năm 2004 khoảng 4% số người lớn trên thế giới (162 triệu người) có sử dụng cần sa hàng năm, và khoảng 0,6% (22,5 triệu) có sử dụng nó hàng ngày.
Việc sở hữu, sử dụng hoặc mua bán chế phẩm cần sa có chứa cannabinoids ma túy đã bị coi là bất hợp pháp ở hầu hết các nơi trên thế giới trong những năm đầu thế kỷ 20. Hoạt chất Tetrahydrocannabinol là chất kích thích thuộc danh mục I các chất ma túy rất độc, tuyệt đối cấm sử dụng trong lĩnh vực y tế. Việc sử dụng các chất này trong phân tích, kiểm nghiệm, nghiên cứu khoa học và điều tra tội phạm phải theo quy định đặc biệt của cơ quan có thẩm quyền.
Người sử dụng cần sa sẽ giảm trí nhớ tức thời, mất nhân cách, bị ảo giác và hoang tưởng cấp. Việc dùng cần sa có thể thúc đẩy hoặc làm nghiêm trọng rối loạn tâm thần ở những trường hợp tâm thần phân liệt.
Cây cần sa là loại cây cấm nhập khẩu, trồng trọt, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu trên lãnh thổ Việt Nam.
Ảnh hưởng của cần sa
Cần sa có tác dụng thần kinh và sinh lý khi tiêu thụ. Lượng tối thiểu của THC cần thiết để có một hiệu ứng thần kinh cảm nhận được là khoảng 10 microgram trên một kg trọng lượng cơ thể. Bên cạnh một sự thay đổi chủ quan trong nhận thức và tâm trạng thì hiệu ứng vật lý và thần kinh ngắn hạn phổ biến nhất bao gồm tăng nhịp tim, hạ huyết áp, suy giảm ngắn hạn bộ nhớ làm việc, kém phối hợp tâm thần và mất tập trung. Ảnh hưởng lâu dài kém rõ ràng hơn.

Nhựa cần sa khô (hashis)
Phân loại
Trong khi nhiều loại ma túy có thể phân biệt thuộc về một trong hai nhóm: kích thích trầm cảm hoặc gây ảo giác, riêng cần sa có cả hai tính chất. Mặc dù THC thường được xem là thành phần hoạt chất chính của cây cần sa, các nghiên cứu khoa học đã cho rằng một số cannabinoids nhất định khác như CBD cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong các hiệu ứng thần kinh của nó.
Cây cần sa trổ hoa
Cần sa y tế
Cần sa được sử dụng trong y tế có tác dụng có lợi theo một số tài liệu. Trong số này có: chống buồn nôn và ói mửa, kích thích đói trong hoá trị liệu và bệnh nhân AIDS, giảm áp lực nội nhãn (mắt thấy được hiệu quả cho điều trị bệnh tăng nhãn áp), cũng như hiệu ứng giảm đau nói chung (thuốc giảm đau).
Một số nghiên cứu cá nhân ít được khẳng định cho thấy cần sa mang lại lợi ích cho điều trị các bệnh từ vô cảm đến trầm cảm. Các chất cannabinoids tổng hợp cũng được bán làm thuốc theo toa, bao gồm cả Marinol (Dronabinol tại Hoa Kỳ và Đức) và Cesamet (Nabilone ở Canada, Mexico, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh).
Hiện nay, Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã không chấp thuận việc hút cần sa trong bất kỳ điều kiện nào tại Hoa Kỳ, tuy nhiên mười bốn tiểu bang đã hợp pháp hoá cần sa dùng trong y tế. Toà án tối cao Hoa Kỳ đã phán quyết rằng chính phủ liên bang có quyền điều chỉnh và chống tội phạm cần sa, ngay cả đối với các mục đích y tế. Ngược lại, Canada, Tây Ban Nha, Hà Lan và Áo đã hợp pháp hoá một số hình thức của cần sa được sử dụng như thảo dược.