Qatar mua bức “Những người chơi bài” với giá kỷ lục hơn 250 triệu USD

Với kỷ lục này, quốc gia nhỏ tí mà lắm d̀âu l̉ưa đã gia nhập một club ḥang sang riêng bịêt: chỉ có năm bức “Những người chơi bài” trên đời, bốn bức kia nằm trong Bảo tàng Orsay, Bảo tàng nghệ thuật Metropolitan, Courtauld, và Quỹ Barnes Foundation. Đây là một ṿu th̀âu ḿơi nh́ât trong nỗ lực đ̉ê Qatar trở thành một điểm đến mới c̉ua cuộc đại lưu diễn nghệ thuật: hiện đang có triển lãm bức tượng cao 80 foot của Richard Serra, rồi một triển lãm tổng kết của Louise Bourgeo (con nhện đồng của bà hiện đang bò trên Trung tâm Hội nghị Doha); tháng Ba sẽ có Diễn đàn Nghệ thuật Thế giới (Global Art Forum), chắc chắn sẽ thu hút các nghệ sĩ, giám tuyển, các ông chủ từ các bảo tàng trên toàn cầu.

Liệu bức tranh miêu tả v̉e ảm đạm, khô khan của hai nông dân xứ Aix-en-Provence ngồi chơi bài có đáng giá thế? Vâng, Cézanne đã gợi hứng để ta có trường phái lập thể, rồi báo trước cho ta thứ nghệ thuật trừu tượng, đến nỗi Picasso gọi ông là “cha của tất cả chúng ta”. Người ta tin rằng đây là bức chơi bài cuối cùng mà Cézanne vẽ, khoảng 1895, và là “bức đen tối nhất, trần trụi nhất, và cốt lõi nhất,” Gary Tinterow, giám tuyển của triển lãm tại Met nói. (Tin mới: tuần này, ông Gary lên chức, trở thành giám đốc bảo tàng Mỹ thuật Houston.)

Từ nhiều năm nay, ông trùm tàu biển Hy Lạp George Embiricos đã sở hữu được bức tranh này, nhưng hiếm khi cho mượn. Theo lời một người buôn tranh, thỉnh thoảng, trước những lời đề nghị cho mượn, ông cũng thấy “thinh thích” nhưng rất thờ ơ, vì vài chục năm qua, bức tranh đã leo quá cao trên thị trường nghệ thuật.

Chỉ ít lâu trước khi Embiricos qua đời vào mùa đông 2011, ông mới bắt đầu bàn tới việc bán tranh. Hai nhà buôn nghệ thuật là William Acquavella và một người nữa (nghe đồn là Larry Gagosian) đã đề nghị mức giá tới $220 triệu, theo lời một người trong cuộc. Nhưng hoàng gia Qatar trả vượt luôn thành $250 triệu. (Ước tính các thứ cộng lại, kể cả tỉ giá hối đoái lúc trao tranh, đã khiến Qatar thực chất phải trả khoảng $300 triệu). Khi cuộc mua bán diễn ra, bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan đang mở một triển lãm lớn chỉ để bày bộ “Những người chơi bài” – thế mà lại thiếu mất bức này.

Theo Alexandra Peers (Vanity Fair) - Phạm Phong, ĐT lược dịch