Blog Đông Tác

Nguyễn Chí Công, CFLS

Trang nhà > Gia đình > Sức khoẻ > Bộ mặt thật của thuốc lá điện tử

5787 On electronic cigarette

Bộ mặt thật của thuốc lá điện tử

Thứ Tư 26, Tháng Sáu 2024, bởi Hoanh_Hai_Nguyen

Gần 90% thuốc lá điện tử trên thị trường quốc tế là do Trung Quốc sản xuất. Tại sao thuốc lá điện tử có tác động lớn đến giới trẻ? Tại sao ngày càng có nhiều thành phố đã hoàn toàn cấm bán mặt hàng này?

Mặc dù buổi liên hoan [1] tối 15 tháng 3 năm 2019 đã vạch trần sự nguy hại của thuốc lá điện tử (electronic cigarette) nhưng ngành công nghiệp thuốc lá điện tử vẫn là một chủ đề nóng bỏng trong giới đầu tư năm nay. Dưới sự tô vẽ của các chủ doanh nghiệp, các kênh truyền thông liên tục quảng cáo, truyền bá thuốc lá điện tử như đại diện cho một lối sống thoải mái, lành mạnh.


Sự thực có đúng là như thế không? Ngày 15 tháng 9 mới đây, Thống đốc bang New York Andrew Cuomo đã công bố một “lệnh hành chính khẩn cấp” cấm bán thuốc lá điện tử có hương vị. Lý do rất đơn giản, Văn phòng Thống đốc New York tuyên bố: lệnh hành chính nói trên nhằm mục đích loại bỏ hoạt động tiếp thị thuốc lá điện tử lừa đảo đối với người tiêu dùng vị thành niên trước khi các bộ luật liên quan được ban hành và tăng độ tuổi được mua thuốc lá điện tử từ 18 lên 21 tuổi.

Tại Hàng Châu, "lệnh kiểm soát thuốc lá nghiêm ngặt nhất" chính thức được thực hiện vào ngày 1/1/2019 cũng đưa thuốc lá điện tử vào phạm vi kiểm soát. Thuốc lá điện tử cũng bị cấm hút ở những nơi đã được "Điều lệ" quy định cấm. Phóng viên báo “Tiền Giang buổi chiều” (Qianjiang Evening News) được biết cho đến nay, các cơ quan liên quan ở Hàng Châu vẫn chưa ban hành hình phạt đối với thuốc lá điện tử.

Tại sao thuốc lá điện tử có tác động lớn đến giới trẻ? Tại sao ngày càng có nhiều thành phố đã hoàn toàn cấm bán mặt hàng này?

Thiếu niên 18 tuổi vì hút thuốc lá điện tử mà khó thở khi lên cầu thang

“Trước hết, điều có thể xác định là ngày càng có nhiều người trẻ bắt đầu tiếp xúc với thuốc lá điện tử, đây là một xu hướng rất xấu.” Bác sĩ Lý Hòa Quyền, phó trưởng khoa hô hấp tại Bệnh viện số 1 của Đại học Chiết Giang, Ủy viên Học hội Bệnh học thuốc lá thuộc Phân hội Bệnh học hô hấp Hội Y học Trung Hoa cho biết.

Nhận định này xuất phát từ một cuộc khảo sát lấy mẫu do cơ quan nghiên cứu ở một số trường trung học thực hiện: "Rốt cuộc có bao nhiêu người đang sử dụng thuốc lá điện tử? Trong nước chưa có số liệu thống kê nhưng xét theo tình hình cục bộ thì việc sử dụng thuốc lá điện tử đang dần dần trở nên phổ biến trong giới thanh thiếu niên.”, bác sĩ Lý nói.


Số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ CDC cho thấy chỉ riêng năm 2018, có khoảng 3,6 triệu học sinh trung học ở Mỹ đã sử dụng thuốc lá điện tử, tăng 1,5 triệu so với năm 2017.

Sau con số gây sốc này, có những ca tử vong do thuốc lá điện tử khó có thể bỏ qua. Tính đến ngày 6/9/2019, CDC đã báo cáo hơn 450 ca mắc bệnh phổi nghiêm trọng liên quan đến việc sử dụng "thuốc lá điện tử" Ngoài ra có 5 người tử vong trong độ tuổi từ 19 đến 49. Báo cáo cho thấy tất cả họ đều có tiền sử hút thuốc lá điện tử trước khi chết. Tuy rằng nguyên nhân cái chết vẫn đang được điều tra, CDC kêu gọi mọi người cân nhắc việc ngừng sử dụng thuốc lá điện tử cho đến khi xác định được nguyên nhân.

Ví dụ mới nhất là trường hợp một thanh niên 18 tuổi tên Adam đã sử dụng thuốc lá điện tử hơn một năm và gần đây được chẩn đoán bị tổn thương phổi. Theo CCTV News, các bác sĩ nói với Adam rằng tổn thương này là không thể phục hồi. Hậu quả của căn bệnh làm anh không còn hoạt động được như người bình thường, thậm chí thở không ra hơi khi leo cầu thang, ước mơ trở thành lính cứu hỏa thời thơ ấu của anh gần như tan thành mây khói.

Adam, 18 tuổi, đã đệ đơn kiện lên tòa án một nhà sản xuất thuốc lá điện tử nổi tiếng của Mỹ. Trong đơn khiếu nại, Adam và luật sư của anh cáo buộc nhà sản xuất thuốc lá điện tử nổi tiếng của Mỹ "Jewell" đã sử dụng mạng xã hội và các kênh khác để cố ý truyền bá trong thanh thiếu niên ý tưởng cho rằng "Thuốc lá điện tử có thể nâng cao địa vị xã hội", nhưng lại chưa vạch ra đầy đủ các thành phần có hại chứa trong sản phẩm thuốc lá điện tử.

Tổn thương đường hô hấp, thuốc lá điện tử lộ ra bộ mặt thật

Lý Hòa Quyền cho biết: "So với thuốc lá truyền thống, nguy hại của thuốc lá điện tử đúng là nhỏ hơn không ít. Chất gây ung thư do thuốc lá điện tử thải ra chỉ bằng khoảng 5% đến 10% so với thuốc lá truyền thống."

Năm 1963, người Mỹ Herbert Gilbert đề xuất khái niệm thuốc lá điện tử. Ông nghĩ rằng việc đốt lá cây thuốc lá có thể giải phóng ra các chất độc hại, vậy phải chăng có thể dùng cách chiết xuất các thành phần hữu hiệu của thuốc lá cho người hút thuốc, qua đó giảm bớt nguy hại của thuốc lá truyền thống hay không. Năm 2003, dược sĩ Trung Quốc Hàn Lực (Han Li) lần đầu tiên chế tạo thành công thuốc lá điện tử và được cấp bằng sáng chế, nguyên lý là đun nóng (bằng phương pháp điện tử) tinh dầu thuốc lá dạng lỏng thành khói hơi để người dùng hút, thành phần chính của dầu thuốc lá là nicotin, với một lượng nhỏ chất phụ gia như propylene glycol, glycerol và các hương vị.

Năm 2003 Hàn Lực đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế. Vào thời điểm đó, công ty ông làm việc đã chế tạo thuốc lá điện tử "Ruyan" và năm 2004 bắt đầu tiêu thụ trong nước. Năm 2006 Thuốc lá điện tử tiến vào Châu u và Mỹ rồi phát triển nhanh chóng kể từ năm 2008. Gần 90% thuốc lá điện tử trên thị trường quốc tế là do Trung Quốc sản xuất. Năm 2013, bằng sáng chế của Hàn Lực được Công ty Thuốc lá Đế quốc Anh mua lại.

Lý Hòa Quyền cho biết: "Mục đích ban đầu của việc phát minh thuốc lá điện tử là làm ra một sản phẩm thay thế thuốc lá điếu, qua đó có thể giảm thiểu tác hại của việc hút thuốc lá điếu. Đối tượng sử dụng thuốc lá điện tử phù hợp nhất là những người nghiện thuốc lá nặng không thể bỏ thuốc lá bằng nhiều phương pháp cai thuốc lá khoa học và hiệu quả khác nhau." Ông nói, sau khi công ty thuốc lá thu mua bằng sáng chế thuốc lá điện tử, việc tuyên truyền khoác cái áo choàng “lành mạnh”, “vô hại” cho thuốc lá điện tử đã khiến cho những người không hút thuốc bắt đầu sử dụng thuốc lá điện tử; giới trẻ là lực lượng chính của cộng đồng này. "Trong số những người sử dụng thuốc lá điện tử có 60 đến 70% sẽ trở thành dân nghiện, và đây mới là tác hại lớn nhất của thuốc lá điện tử đối với giới trẻ”.

Dữ liệu đến từ Mỹ cũng có thể hỗ trợ cho quan điểm trên. Ngày 13 /8/2019, "JAMA Pediatrics" đăng một bài báo cho biết thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử có nhiều khả năng hút cần sa hơn. Nghiên cứu đã phân tích 128227 thanh thiếu niên từ 12 đến 24 tuổi và phát hiện thấy những người sử dụng thuốc lá điện tử có xác suất hút cần sa cao gấp 3,5 lần so với những người khác. Họ thường thử hút thuốc lá điện tử trước, sau đó sử dụng cần sa.

Giảm chất gây ung thư nhưng làm tăng các mối nguy hại khác

Mặc dù thuốc lá điện tử giải phóng ít chất gây ung thư hơn [so với thuốc lá truyền thống] nhưng trong quá trình bị đốt nóng, thuốc lá điện tử sẽ giải phóng các chất có hại như formaldehyde, acetaldehyde và acrolein. Chúng cũng có thể làm thay đổi thành phần một số hóa chất và tạo ra những mối nguy hiểm tiềm ẩn mới, chẳng hạn như khí bốc hơi của tinh dầu thuốc lá ở nhiệt độ cao có thể gây tổn thương cấp tính cho đường hô hấp và phế nang.

Ngoài ra, để cải thiện cảm giác hút thuốc lá điện tử, các nhà sản xuất sẽ thêm nhiều hương vị khác nhau vào dầu thuốc lá điện tử, như hương kẹo, hương snack, hương bạc hà, hương trái cây, v.v. .. Thế nhưng chỉ một phần nhỏ hương vị thêm vào tinh dầu ấy là được trải qua quá trình kiểm nghiệm nghiêm ngặt. Một số hương vị sử dụng trong tinh dầu thuốc lá, ví dụ tinh dầu bạc hà, tuy là an toàn khi sử dụng trong thực phẩm và mỹ phẩm, nhưng độ an toàn của chúng sau khi hút vào hệ hô hấp vẫn chưa được biết rõ. "Nếu sử dụng trong thời gian dài thì hầu hết các loại hương liệu đều có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe, đặc biệt là những gia vị ngọt. Nhiều gia vị còn gây kích thích, có thể gây ra và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm đường hô hấp", Lý Hòa Quyền cho biết.

May mắn là ngày càng có nhiều người nhận thức được sự nguy hại của thuốc lá điện tử. Tháng 8 năm 2018, Cục Quản lý Thị trường Nhà nước Trung Quốc và Cục Quản lý Độc quyền Thuốc lá Nhà nước đã ra thông cáo cấm bán thuốc lá điện tử cho trẻ vị thành niên. Đây là lần đầu tiên ở cấp quốc gia, một Nhà nước đã lên tiếng với thuốc lá điện tử. Tại các quốc gia và khu vực như Singapore, Thái Lan và Hồng Kông thuộc Trung Quốc, việc bán thuốc lá điện tử đã bị cấm hoàn toàn.

Nguyễn Hải Hoành biên dịch
Nguồn: 致癌物质减少其他危害增加 揭开电子烟的真面目
来源:钱江晚报 作者:本报记者 张苗 本报通讯员 王蕊 金丽娜 17/09/2019


[1] Chương trình liên hoan trên đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc CCTV tối 15/3/2019 đã vạch trần sự nguy hại của thuốc lá điện tử và gây ra cuộc thảo luận sôi nổi trên diện rộng. Chương trình cho biết, 8 loại chất lỏng thuốc lá điện tử mua ngẫu nhiên trên thị trường được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra, qua đó phát hiện thấy một số hàm lượng nicotin đã vượt tiêu chuẩn. Các thí nghiệm đều chứng minh thuốc lá điện tử chứa nhiều chất độc hại và nguy hại không kém thuốc lá điếu. Có thể thấy ngành công nghiệp thuốc lá điện tử đang thiếu sự giám sát hiệu quả.