Nguyễn Bính (1918-1966)

TIỂU SỬ

Nguyễn Bính sinh năm Mậu Ngọ 1918. Nhà thơ tên thật là Nguyễn Trọng Bính, thời gian sống ở Nam Bộ mang tên Nguyễn Bính Thuyết. Quê ông ở xóm Trạm, làng Thiệu Vịnh, xã Đồng Đội, nay là xã Cộng Hòa, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.

Mồ côi cha mẹ lúc mới sinh được vài tháng, ông được người cậu ruột Bùi Trình Khiêm đem về nuôi dạy. Năm 14 tuổi ra Hà Nội kiếm sống, tự học làm thơ. Năm 1937 ông có tập thơ Tâm hồn tôi nổi tiếng, được giải thưởng của Tự lực Văn đoàn. Từ ấy thơ ông in đều trên các báo xuất bản tại Hà Nội.

Năm 1943, ông vào Nam sinh sống và sáng tác, đến 1947 ông tham gia kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ, phụ trách văn hóa cứu quốc tỉnh Rạch Giá, Phó chủ tịch Tỉnh bộ Việt Minh, sau về công tác ở cơ quan Văn nghệ khu Tám và lập gia đình.

Năm 1954 ông tập kết ra Bắc, công tác tại Hội Nhà văn Việt Nam. Đến 1958 ông chuyển về công tác tại Ty Văn hóa Nam Định. Khi máy bay Mỹ bắt đầu ném bom miền Bắc, ông lâm bệnh nặng rồi mất vào ngày 20/1/1966 (Bính Ngọ), hưởng dương 48 tuổi.

TÁC PHẨM

• Các tập thơ chính của ông: Lỡ bước sang ngang, Tâm hồn tôi, Hương cố nhân, Một nghìn cửa sổ, Người con gái ở lầu hoa, Mười hai bến nước, Mây Tần, Ông lão mài gương, Đồng Tháp Mười, Trả ta về, Gửi người vợ miền Nam, Nước giếng, Tình nghĩa đôi ta, Đêm sao sáng.
• Các truyện thơ: Truyện tỳ bà, Tiếng trống đêm xuân, Trong bóng cờ bay và kịch thơ Bóng giai nhân.
• Các vở chèo: Cô Son, Người lái đò sông Vị.

Sau đây xin đơn cử một bài thơ tiền chiến của Nguyễn Bính.

NGƯỜI HÀNG XÓM

Nhà nàng ở cạnh nhà tôi,
Cách nhau cái giậu mồng tơi xanh rờn.
Hai người sống giữa cô đơn,
Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi.
Giá đừng có giậu mồng tơi,
Thể nào tôi cũng sang chơi thăm nàng.
Tôi chiêm bao rất nhẹ nhàng
Có con bươm trắng thường sang bên này.
Bướm ơi ! Bướm hãy vào đây,
Cho tôi hỏi nhỏ câu này chút thôi...
Chả bao giờ thấy nàng cười,
Nàng hong tơ trắng ra ngoài mái hiên.
Mắt nàng đăm đắm trông lên,
Con bươm bướm trắng về bên ấy rồi !
Bỗng dưng tôi thấy bồi hồi,
Tôi buồn tự hỏi: "hay tôi yêu nàng".
Không, từ ân ái lỡ làng,
Tình tôi than lạnh tro tàn làm sao ?
Tơ hong nàng chả cất vào,
Con bươm bướm trắng hôm nào cũng sang.
Mấy hôm nay chẳng thấy nàng,
Giá tôi cũng có tơ vàng mà hong.
Cái gì như thể nhớ mong ?
Nhớ nàng ? Không ! Quyết là không nhớ nàng !
Vâng, từ ân ái lỡ làng,
Lòng tôi riêng nhớ bạn vàng ngày xưa.
Tầm tầm trời đổ cơn mưa,
Hết hôm nay nữa là vừa bốn hôm.
Cô đơn buồn lại thêm buồn...
Tạnh mưa bươm bướm biết còn sang chơi ?
Hôm nay trời đã tạnh rồi !
Tơ không hong nữa bướm lười không sang.
Bên hiên vẫn vắng bóng nàng,
Rưng rưng... tôi gục xuống bàn rưng rưng,
Nhớ con bướm trắng lạ lùng !
Nhớ tơ vàng nữa, nhưng không nhớ nàng.
Hỡi ơi ! bướm trắng tơ vàng,
Mau về mà chịu tang nàng đi thôi !
Đêm qua nàng đã chết rồi,
Nghẹn ngào tôi khóc... quả tôi yêu nàng.
Hồn trinh còn ở trần gian ?
Nhập vào bướm trắng mà sang bên này.