Có "tình yêu sét đánh" hay không ?

Nhưng chính xác TYSĐ là gì và nó có một định nghĩa phổ quát hay không ? Một nghiên cứu vừa mới thực hiện trong năm 2017 tại Đại học Groningen (Hà Lan) đã tìm ra một số hiểu biết thực nghiệm có thể làm vỡ mất quả bóng bay lãng mạn của chúng ta.

Nghiên cứu trước đây đã gắn nhãn TYSĐ như là một "ảo tưởng tích cực" hoặc một ký ức thiên vị mà các cặp vợ chồng tự tạo ra để củng cố mối quan hệ của họ. Điều này nghe có vẻ hoàn toàn đáng tin với thực tế rằng chúng ta dễ bị thiên vị kết quả tức là dựa trên kết quả mà đánh giá chất lượng của một quyết định.

Vì vậy, nếu ta kết đôi với một người nào đó, niềm tin rằng ta đã biết tất cả điều này, ngay từ giây phút đầu tiên, sẽ tăng lên. Tương tự, nếu chúng ta không kết đôi với một ai đó, rất có khả năng là ta sẽ không gán nhãn của TYSĐ cho cuộc gặp gỡ đó [dù trong thực tế nó đã xảy ra hay không].

Thật vậy, 92% trong số 558 người tự cho là trải qua TYSĐ đã kể rằng sau đó họ đã yêu và có mối quan hệ lãng mạn với tình nhân. Tuy nhiên, giải thích này không phù hợp với 8% số người (còn lại) không phát triển tiếp mối quan hệ cũng như với các trường hợp TYSĐ đơn phương (không được đền đáp).

Một cơ chế khác của việc tạo ra ảo ảnh của TYSĐ là xu hướng của các cặp đôi phóng chiếu cảm xúc hiện tại của họ trở lại khoảnh khắc đầu tiên gặp nhau. Xét cho cùng, tâm lý học đã cho thấy rằng chúng ta là những sinh vật tạo ra câu chuyện có xu hướng xem xét quá khứ của mình dưới ánh sáng hiện tại và đánh giá thấp những thay đổi xảy ra theo thời gian.

Rồi còn có mối liên hệ giữa sức hấp dẫn thể chất và tình yêu sét đánh, đặc biệt là khi ta lần đầu tiên gặp một người mới. Trong thực tế, các nghiên cứu cho thấy rằng sự hấp dẫn thể chất ở người chưa từng quen dự báo rất tốt kết quả của các phiên hẹn hò vội vã và việc bị thu hút về thể chất với ai đó thường dự báo liệu sẽ có hay không chuyện kể về trải nghiệm TYSĐ.

Ngoài ra, sức hấp dẫn thể chất mang trong chính nó cái gọi là "hiệu ứng hào quang" tức xu hướng của chúng ta thích gán các đức tính tốt hơn cho những người mà chúng ta thấy có thể chất hấp dẫn. Điều đánh giá tích cực thiên vị về một người có thể chất hấp dẫn có thể góp phần vào ảo tưởng về trải nghiệm TYSĐ.

Để kiểm tra xem các giả thuyết trên về TYSĐ có đúng hay không, các tác giả của đề tài nghiên cứu "Tình yêu nào là tình yêu từ cái nhìn đầu tiên? Một cuộc điều tra thực nghiệm" đã thu thập dữ liệu từ tổng số 396 người tham gia với độ tuổi trung bình là 24,18 năm và trong ba bối cảnh khác nhau: a) gặp trên mạng, b) gặp trong phòng thí nghiệm, c) gặp tại ba cuộc hẹn hò.

Những người tham gia được yêu cầu điền vào bảng câu hỏi về đối tác hiện tại của họ hoặc về những người có tiềm năng mà họ đã gặp trực tiếp hoặc đã xem trong ảnh. Họ phải báo cáo liệu họ có trải nghiệm tình yêu từ cái nhìn đầu tiên, sự hấp dẫn về thể chất, cũng như [những] thành phần nào của tình yêu mà họ đã trải nghiệm: sự thân thiết, sự cam kết, sự say mê và eros (một tình yêu đặc trưng bởi sự say mê ở cường độ cao).

Kết quả cho thấy, quả thực, sự trải qua hấp dẫn thể chất có liên quan chặt chẽ với trải nghiệm TYSĐ. Trên thực tế, dữ liệu cho thấy rằng việc tăng độ hấp dẫn thêm 1 đơn vị dẫn đến cơ hội TYSĐ cao gấp 9 lần. Điều thú vị là đàn ông có nhiều khả năng trải nghiệm TYSĐ hơn phụ nữ.

Trong các cặp vợ chồng, báo cáo nhìn lại [quá khứ] về TYSĐ có tương quan mạnh mẽ nhất với eros, sau đó đến sự say mê, và cuối cùng là sự cam kết. Mối tương quan này không được quan sát thấy ở những người mới chỉ gặp nhau lần đầu tiên.

Cuối cùng, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người báo cáo đã trải nghiệm TYSĐ là “những ngoại lệ rõ rệt”. Hầu hết những người trả lời đều không đồng ý với điều đó và thậm chí không có một ví dụ sống nào về TYSĐ cùng đến từ hai phía. Đây có thể là lý do tại sao mọi người thường nhớ lại TYSĐ như một sự kiện chỉ xảy ra một lần trong đời họ.

“TYSĐ đôi khi có thể ban đầu là một chiều, và điều này có thể phục vụ như cơ sở cho sự phát triển của TYSĐ hai chiều như một ký ức được xây dựng trong cặp vợ chồng. Người nhận thức được có thể "thuyết phục" đối tượng là có TYSĐ hai chiều trên quỹ đạo phát triển mối quan hệ. Điều này có thể được tăng cường bởi những thiên vị về ​​nhận thức của các đôi tình nhân.”

Cuối cùng, có vẻ như TYSĐ đơn giản chỉ là một sự hấp dẫn ban đầu mạnh mẽ, ý tưởng về điều đó cũng có thể được tạo ra khi chúng ta trở thành một cặp vợ chồng hợp cạ thông qua những kỷ niệm thiên vị. Tuy nhiên, điều này có thể không phải là một điều xấu. Các tác giả lưu ý rằng số người nhận là có TYSĐ với một đối tác (những người đã cùng nhau tạo ra kỷ niệm này) có xu hướng trải nghiệm nhiều tình yêu và niềm đam mê hơn trong mối quan hệ vợ chồng của họ.

(NCCong, theo bigthink.com)