Top Ten Archaeological Discoveries of 2014

10 khám phá khảo cổ hàng đầu của năm 2014

BTV: Đông Tỉnh

Giáp Ngọ 2014 là một năm đầy khám phá khảo cổ học, từ con tàu bị đắm 4.000 tuổi, khối đá đẽo khổng lồ, những mương nhân tạo bí ẩn, 7 hang động nghệ thuật tiền sử trên đảo Sulawesi, một ngôi mộ hoành tráng ở Hy Lạp, đến một pharaoh mới được tiết lộ của Ai Cập. Những tiến bộ công nghệ cũng cho phép tìm ra dấu tích ngôi đền Maya trong rừng rậm Mexico, hàng trăm chi tiết kiến trúc lạ dưới bãi đá Stonehenge, và quan hệ về bộ gen của ta với những người cổ đại v.v.. Thay vì kể hết những phát hiện tuyệt vời, chúng tôi xin tóm tắt 10 phát hiện có ý nghĩa nhất năm 2014 vì chúng mang lại nhiều thông tin mới về quá khứ xa xưa của nhân loại.

1. Kiến trúc dưới bãi đá Stonehenge

Khi dùng radar để khảo sát các tầng đất bên dưới khu vực Stonehenge ở nước Anh, các nhà khảo cổ phát hiện những đền thờ, lăng mộ, hố chôn cất và cấu trúc đá khác chưa từng thấy trước đây. Phát hiện này đã làm thay đổi đáng kể quan điểm cho rằng chỉ có bãi đá cổ nổi trên bề mặt là cảnh quan chính duy nhất của khu vực Stonehenge.

2. Ngôi mộ 2300 năm của Hy Lạp

Các nhà khảo cổ Hy Lạp đã phát hiện một ngôi mộ cổ trên đồi Kasta, thuộc khu vực thành phố Amphipolis, cách thủ đô Athens 600 km về phía bắc. Ngôi mộ có từ thời Alexander Đại đế, khoảng thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Lối vào hầm mộ có hai bức tượng nhân sư canh gác làm từ đá cẩm thạch, bị mất đầu và thiếu cánh nhưng đã được phục hồi lại.

3. Hai thành phố Maya ẩn trong rừng

Phế tích hai thành phố của người Maya cổ đại bao gồm cánh cửa có hình miệng quái vật, một ngôi đền hình kim tự tháp đổ nát và dấu vết của các cung điện. Chúng được khai quật trong một khu rừng rậm thuộc trung tâm bán đảo Yucatan, phía đông nam bang Campeche, Mexico. Kết quả này làm tiếp tục gợi mở những câu hỏi mới về sự đa dạng văn hóa của người Maya.

4. Phát hiện một pharaoh lạ của Ai Cập cổ

Các nhà khảo cổ Ai Cập tìm thấy nơi chôn cất và hài cốt của một pharaoh ở miền nam Abydos, tỉnh Sohag, hồi tháng 1. Vị pharaoh này tên là Seneb kay (Senebkey), từng cai trị Ai Cập cách đây 3600 năm. Ông nằm trong quan tài bằng gỗ, bên trong một ngôi mộ đá bị hư hỏng nặng và không có mái che. Tên của ông chưa bao giờ xuất hiện trong lịch sử Ai Cập cổ đại. Nhóm nghiên cứu khám phá ra điều đó nhờ những chữ tượng hình trên một vòng hình oval khắc tên và tước hiệu của vị vua Ai Cập lạ lùng.

5. Người Neanderthal có thể đã lai với tổ tiên ta

Các nhà khoa học phân tích DNA cổ xưa nhất của chủng người hiện đại Homo sapien, lấy từ mẫu xương đùi 45.000 tuổi được tìm thấy năm 2008, trên bờ sông Irtysh, gần khu định cư Ust’-Ishim, vùng Siberia. Theo kết quả nghiên cứu, mẫu xương chứa 2% DNA của người Neanderthal, cùng tỉ lệ với người châu Âu hiện đại ngày nay. Điều này cho thấy quá trình lai phối giữa người Neanderthal và người hiện đại có thể xảy ra khoảng 50.000 đến 60.000 năm trước.

6. Hình khắc của người Homo erectus

Vỏ một động vật thân mềm được tìm thấy trên đảo Java, Indonesia. Nó có niên đại cách đây từ 430.000 đến 540.000 năm và chứa những nét chạm khắc của người Homo erectus. Đây là tổ tiên của con người hiện đại, xuất hiện khoảng 1,9 triệu năm trước và tuyệt chủng cách đây 150.000 năm. Phát hiện trên thách thức định kiến cũ cho rằng chủng người hiện đại Homo sapiens là người đầu tiên tạo ra những phác họa trừu tượng và hình thức giao tiếp bằng văn bản.

7. Khối đá cổ lớn nhất do con người đẽo

Nhóm nghiên cứu thuộc Viện Khảo cổ học Đức tìm thấy khối đá cổ đại lớn nhất tại một mỏ đá vôi ở Baalbek, Lebanon. Nơi đây từng được biết đến trong thời kỳ La Mã với tên gọi Heliopolis (thành phố mặt trời). Khối đá bị chôn vùi một phần dưới mặt đất. Tảng đá nguyên khối dài 19,6 m, rộng 6 m, cao ít nhất 5,5 m, nặng ước tính 1.650 tấn. Nó vốn được dùng làm nền của một đền thờ thần Jupiter.

8. Rãnh cổ ở rừng nhiệt đới Amazon

Giới khảo cổ từng phát hiện nhiều mương rãnh có dạng hình học bí ẩn được đào ở khu vực Amazon có chừng nghìn năm tuổi. Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất cho thấy các con hào tương tự đã xuất hiện sớm hơn rất lâu. John Francis Carson từ Đại học Reading, Anh, cùng nhóm nghiên cứu đã phân tích lõi trầm tích chứa hạt phấn hoa cổ xưa và than củi có niên đại 6.000 năm. Kết quả cho thấy, trầm tích không có nguồn gốc từ hệ sinh thái rừng nhiệt đới. Khoảng 2000-3000 năm trước, cảnh quan ở đây trông giống như thảo nguyên khô cằn của châu Phi. Việc đào mương phải được tiến hành sớm hơn khi xảy ra quá trình biến đổi thảo nguyên dần trở thành rừng mưa nhiệt đới.

9. Hình vẽ tiền sử trong hang Indonesia

Tạp chí Nature tháng 10-2014 công bố kết quả nghiên cứu kỹ lưỡng hơn 100 bức vẽ bàn tay người và hình các động vật được phát hiện trong 7 hang động ở đảo Sulawesi (Indonesia) cho biết chúng ra đời cách đây 40.000 năm. Điều này cho thấy những tác phẩm nghệ thuật đầu tiên của người tiền sử không chỉ có ở châu Âu như đã từng phát hiện ở hang Lascaux (Pháp) và chúng có niên đại tương tự.

10. Con tàu đắm xưa nhất ở Urla

Trong cuộc khai quật tại cảng Urla, di chỉ khảo cổ học dưới nước ở Thổ Nhĩ Kỳ, các nhà khoa học phát hiện một con tàu bị chìm có niên đại 4.000 năm. Đây là con tàu đắm lâu đời nhất con người từng biết đến ở Địa Trung Hải và trên toàn thế giới.

L.H. (Theo Ancient Origins)