Chưa thấy liên quan giữa sữa bò cho trẻ em và bệnh tiểu đường

Liệu trẻ sơ sinh có thể bị nguy cơ cao về phát triển bệnh tiểu đường tuýp 1 từ việc uống sữa bò được pha chế theo công thức không? Câu hỏi đó đã lưu hành trong một thời gian nhưng bằng chứng thu được rất ít và đầy mâu thuẫn. Một nghiên cứu vừa công bố hôm thứ ba tuần này đã làm cho nó dường như càng thừa hơn.

Xã hội tiêu dùng ngày nay đang làm gia tăng cả hai loại bệnh tiểu đường. Rõ ràng có một động lực chính đằng sau sự gia tăng bệnh đái tháo đường tuýp 2, vốn chủ yếu ảnh hưởng đến người lớn, là thói quen ăn uống gây béo phì.

Một điều bí ẩn lớn hơn là cái gì đã thúc đẩy sự gia tăng bệnh đái tháo đường tuýp 1 (từng được gọi là bệnh tiểu đường vị thành niên). Bệnh này thường làm khổ trẻ em, đặc biệt là khi hệ thống miễn dịch của trẻ bắt đầu tấn công các tế bào ở tuyến tụy sản sinh ra hoạt chất insulin.

Các nhà nghiên cứu ở Phần Lan trải qua nhiều năm đã cố gắng bóc tách vai trò của sữa bò. Trong năm 2010 họ đã công bố một số kết quả hấp dẫn. Họ đã xem xét các kháng thể xuất hiện trong quá trình điều trị tiểu đường tuýp 1. Nghiên cứu trên 230 bé em, họ phát hiện ở những trẻ sơ sinh đang uống sữa bò được pha chế theo công thức phổ biến thì có nhiều kháng thể này hơn so với đám trẻ sơ sinh được cho ăn theo một công thức khác, trong đó các protein sữa đã bị phá vỡ.

Kết quả của nghiên cứu nhỏ đó chỉ mới gợi ý rằng các protein nguyên thể từ sữa bò đang gây ra phản ứng miễn dịch dẫn đến bệnh tiểu đường tuýp 1. Nhưng nếu điều đó được chứng minh ở trường hợp này thì sẽ dễ dàng có cách làm giảm nguy cơ bệnh là chỉ cần đảm bảo công thức sữa trẻ em phải dựa trên các protein sữa bị phá vỡ hơn là dựa trên các protein nguyên thể.

Để tìm hiểu liệu thực sự có hiệu quả, các nhà khoa học đã tiến hành một cuộc thí nghiệm đầy tham vọng, với 2159 trẻ sơ sinh được nghiên cứu tại 78 trung tâm nghiên cứu ở 15 quốc gia.

Một nửa số trẻ sơ sinh được cho uống sữa bò theo công thức thông thường, ít nhất trong 60 ngày. Một nửa khác uống theo công thức mới, trong đó các protein sữa đã được tiêu hóa trước.

Cuộc thử nghiệm tiếp tục theo dõi những trẻ em này cho đến khi đứa ít tuổi nhất cũng lên 10 và các nhà khoa học xem xét những trường hợp bị tiểu đường sau đó. Họ đã báo cáo trong tạp chí JAMA, tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ, rằng không có gì khác nhau giữa hai đám trẻ nói trên, dù chúng uống loại sữa nào.

"Những phát hiện này không hỗ trợ sự cần phải sửa đổi các hướng dẫn về ăn kiêng cho bệnh đái tháo đường tuýp 1", các tác giả viết. Tiến sĩ Mikael Knip tại Bệnh viện Nhi thuộc Đại học Helsinki là người đứng đầu danh sách dài các tác giả.

"Sau hơn 15 năm nỗ lực, nghiên cứu này đã giải quyết được cuộc tranh cãi về vai trò tiềm ẩn của các công thức sữa bò trong sự phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 1", tiến sĩ Dorothy Becker, lãnh đạo nhóm cộng tác viên Mỹ tham gia nghiên cứu trên tại Bệnh viện Nhi Pittsburgh, tuyên bố. "Điều này một lần nữa cho chúng tôi thấy rằng không có cách nào dễ dàng để ngăn ngừa bệnh tiểu đường tuýp 1."

Trường hợp đã kết thúc chưa? Chưa. Các nhà khoa học khác đã chỉ ra rằng vấn đề với sữa bò có thể không phải ở các protein nguyên thể của nó, mà là do một số yếu tố khác.

Cũng khó có thể hiểu được vai trò của việc mẹ cho con bú ở đây là gì.

Trẻ sơ sinh phải uống sữa bò thì có thể không được bú mẹ lâu và ít nhận được lợi ích từ việc bú mẹ. Một nghiên cứu gần đây cho thấy việc mẹ cho con bú dường như làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1. Mặc dù gây bối rối nhưng nghiên cứu này đã tìm ra rằng không có vấn đề gì về việc bà mẹ cho con mình bú nhiều hay ít.

Vì vậy, nhiệm vụ ngăn ngừa bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn tiếp tục.

(NCC theo npr.org)