Giảm nguy cơ sa sút trí nhớ nhờ ...béo?

Một kết quả nghiên cứu đã được đăng trên trang web của tạp chí khoa học lừng danh The Lancet cho biết: “Thừa cân ...làm giảm nguy cơ sa sút trí nhớ”. Các nhà nghiên cứu thừa nhận rằng họ rất ngạc nhiên bởi vì phát hiện này hình như trái với lời khuyên sức khỏe từ trước đến nay là nên ăn và tập sao cho không bị béo.

Thừa cân làm giảm nguy cơ sa sút trí nhớ?

Một nhóm nghiên cứu dịch tễ học tại cty OXON Epidemiology Limited và trường London School of Hygiene and Tropical Medicine (Anh) trong hai thập kỷ liền đã phân tích hồ sơ y tế của 1.958.191 người lấy từ kho dữ liệu Nghiên cứu Thực hành Lâm sàng Datalink của Vương quốc Anh (CPRD: United Kingdom Clinical Practice Research Datalink) bao gồm những người từ 40 tuổi trở lên, trong đó chỉ số trọng lượng cơ thể BMI (Body Mass Index) được ghi nhận từ năm 1992 đến 2007. Theo dõi cho đến ngày thu thập dữ liệu cuối cùng của thực hành, tử vong hoặc chuyển giao thực hành, hoặc hồ sơ đầu tiên về chứng mất trí nhớ (Dementia), tùy theo điều kiện nào xảy ra trước.

Những người có tiền sử sa sút trí nhớ từ trước thì bị loại trừ không tham gia thí nghiệm. Lưu ý tuổi trung bình của những người tham gia là 55. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng phép hồi quy Poisson để tính toán tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ cho từng hạng mục BMI. Kết quả phân tích cho thấy: người nhẹ cân có nguy cơ bị chứng sa sút trí nhớ cao hơn 39% so với người có trọng lượng khỏe mạnh nhưng những người thừa cân có một sự giảm nguy cơ mắc chứng sa sút trí nhớ tới 18% và con số này thậm chí là 24% đối với những người béo phì.

“Vâng, quả thật đó là một bất ngờ” - Trưởng nhóm nghiên cứu là TS. Nawab Qizilbash nói: “Bên tranh cãi quan sát thấy những người thừa cân và béo phì có nguy cơ mắc chứng sa sút trí nhớ thấp hơn so với những người có chỉ số trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, bình thường. Điều đó là trái với hầu hết nếu không phải là tất cả các nghiên cứu đã được thực hiện trước kia. Nhưng nếu bạn so sánh chúng với nhau thì nghiên cứu của chúng tôi vượt hẳn những nghiên cứu đó về kích thước và độ chính xác”.

Mặc dù những lời giải thích cho các tác dụng bảo vệ còn thiếu rõ ràng, nhưng có một số ý kiến cho rằng sự thiếu hụt vitamin D và E góp phần vào chứng sa sút trí nhớ, trong khi ở những người ăn thừa cân hay béo phì thì dường như không có sự thiếu hụt này.

Ý kiến người trong cuộc

TS. Qizilbash cho rằng, những kết quả nghiên cứu nói trên không phải là một lý do để thổi phồng ưu điểm của người thừa cân. Ông khuyến cáo: “Bạn không thể chiến thắng [chứng sa sút trí nhớ] và nghĩ rằng đó là điều tốt để trở nên thừa cân hoặc béo phì. Thậm chí nếu có một tác dụng bảo vệ, bạn có thể không sống đủ lâu để có được những lợi ích”. Ông cho biết thêm: bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, một số bệnh ung thư và các bệnh khác đều liên kết với một vòng eo lớn hơn ở những người thừa cân hoặc béo phì.

Ý kiến bên ngoài

James Gallagher - biên tập viên y tế của trang web BBCnews.com cho biết "Những phát hiện này gây ngạc nhiên, nhất là đối với chính các nhà nghiên cứu, nghiên cứu này để lại nhiều câu hỏi mà chưa có câu trả lời. Có phải là chất béo thực sự bảo vệ hoặc là cái gì khác xảy ra mà có thể được khai thác như một loại thuốc điều trị? Phải chăng các nhóm nghiên cứu khác có thể tìm thấy các kết quả tương tự? Rõ ràng là có một nhu cầu cần nghiên cứu thêm, nhưng mọi người nên làm gì trong khi chờ đợi? Những kết quả này dường như không phải là một cái cớ để bạn ăn thêm."

TS. Simon Ridley thuộc Tổ chức Nghiên cứu bệnh Alzheimer ở Anh (Alzheimer’s Research UK) bình luận: “Những phát hiện mới này là thú vị bởi vì chúng dường như mâu thuẫn với các nghiên cứu trước đó về mối liên kết giữa béo phì và nguy cơ bị chứng sa sút trí nhớ. Kết quả đưa ra các câu hỏi về mối liên hệ giữa trọng lượng và nguy cơ bị chứng sa sút trí nhớ, rõ ràng nghiên cứu thêm là cần thiết để hiểu được điều này một cách đầy đủ”.

Hiệp hội Alzheimer (Alzheimer’s Society) tuyên bố: “Bức tranh hỗn hợp nêu bật những khó khăn trong việc tiến hành nghiên cứu về các yếu tố nguy cơ cuộc sống phức tạp cho chứng bệnh sa sút trí nhớ”.

Theo GS. Deborah Gustafson thuộc Trung tâm y tế SUNY Downstate Medical Center ở New York (Mỹ) lập luận: “Để hiểu được mối liên hệ giữa chỉ số khối cơ thể và sự khởi phát muộn của chứng sa sút trí nhớ, chúng ta nên bình tĩnh bởi sự phức tạp của việc xác định các yếu tố nguy cơ và các yếu tố bảo vệ chứng sa sút trí nhớ. Báo cáo của Qizilbash và các đồng nghiệp không phải là quyết định cuối cùng về chủ đề gây tranh cãi này”.

Trả lời của nhóm nghiên cứu

TS. Qizilbash cho biết: “Chúng tôi sẽ đồng ý với điều đó hoàn toàn”.

Tổ chức từ thiện đề phòng chứng sa sút trí nhớ vẫn khuyên công chúng không nên hút thuốc lá mà nên tập thể dục và có một chế độ ăn uống cân bằng. Chứng sa sút trí nhớ là một trong những vấn đề sức khỏe hiện đại cấp bách nhất. Số bệnh nhân trên toàn cầu dự kiến sẽ tăng gấp 3 lần, lên đến 135 triệu người vào năm 2050. Chưa có cách chữa hoặc điều trị dứt điểm và sự tư vấn đã làm giảm thiểu nguy cơ bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, nó có thể là sai lầm “bất ngờ” khi có kết quả nghiên cứu này.

6775, NCCong (theo The Lancet và BBCnews.com)