Blog Đông Tác

Nguyễn Chí Công, CFLS

Trang nhà > Khoa học > Y-Dược > ’Súng phun khói’: Coronavirus lây nhiễm tìm thấy trong sương khí bệnh (...)

New York Time Science 11-8-2020

’Súng phun khói’: Coronavirus lây nhiễm tìm thấy trong sương khí bệnh viện

Apoorva Mandavilli

Thứ Sáu 14, Tháng Tám 2020, bởi Cong_Chi_Nguyen

NYT Science đăng tin nóng: Một nghiên cứu mới đã tìm thấy bằng chứng rõ ràng rằng có coronavirus lây nhiễm trong sương khí (aerosol).


Các bác sĩ ở Johannesburg biểu diễn cách đặt một thiết bị gọi là intubox lên trên bệnh nhân để giúp hạn chế sự truyền lan của các giọt virus. Ảnh: Michele Spatari / AFP - Getty Images

Trong một năm không ngừng bùng phát đại dịch covirud-19, chi tiết của thảm kịch trên tàu Diamond Princess dường như đã giống lịch sử cổ đại. Vào ngày 20-1-2020, một hành khách bị nhiễm bệnh đã lên con tàu du lịch ấy; một tháng sau, hơn 700 trong số 3.711 hành khách và thuỷ thủ đã có kết quả xét nghiệm dương tính, trong đó nhiều người lâm bệnh nặng. Virus di chuyển nhanh chóng và vô hình giống như những thủ phạm trên con tàu tốc hành Phương Đông trong truyện trinh thám của Agatha Christie, khiến các bác sĩ và quan chức y tế chỉ có những bằng chứng vụn vặt để sàng lọc.

Nhiều chuyên gia tin rằng virus lơ lửng bay trong không khí đóng một vai trò quan trọng cho việc truyền lan ra cộng đồng. Một nghiên cứu mới đã lấp nốt mảnh ghép còn thiếu: Virus trôi nổi có thể lây nhiễm sang các tế bào.

Những người hoài nghi quan điểm cho rằng coronavirus truyền lan trong không khí - bao gồm nhiều cố vấn của Tổ chức Y tế Thế giới WHO - đã có một bằng chứng đến nay còn thiếu, chứng minh các giọt nước nhỏ li ti hô hấp trôi nổi như sương khí (còn gọi là aerosol) có thể chứa đầy virus đang sống chứ không chỉ là các mảnh vật chất di truyền còn ngủ.

Giờ đây, một nhóm các nhà virus học và các nhà khoa học về aerosol đã đưa ra một kết quả chính xác: xác định virus có lây nhiễm trong sương khí.

“Đây là điều mà mọi người đang xôn xao”. Linsey Marr, một chuyên gia về truyền lan virus trong không khí, người không tham gia vào nghiên cứu trên, cho biết: “Đó là bằng chứng rõ ràng cho thấy có virus lây nhiễm trong sương khí.”

Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Florida đã thành công trong việc phân lập virus sống từ các đám sương khí được thu thập ở khoảng cách từ 7 đến 16 feet (tạm dịch là “bước”, 1 bước = 30,48cm) từ các bệnh nhân nhập viện dương tính với Covid-19 - tức là xa hơn 6 bước được khuyến nghị trong các hướng dẫn về giãn cách cộng đồng.

Các phát hiện, được đăng trực tuyến vào tuần trước, vẫn chưa được kiểm tra bởi các chuyên gia đánh giá, nhưng đã gây ra một điều gì đó xôn xao trong giới khoa học. “Nếu đây không phải là một “khẩu súng phun khói”, thì tôi không biết nó là gì,” Tiến sĩ Marr đã viết trên tweeter vào tuần trước.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho biết vẫn chưa rõ số lượng virus thu được có đủ để gây nhiễm bệnh hay không.

Nghiên cứu này rất chính xác. Giọt Aerosol theo định nghĩa chỉ có chiều ngang tối đa là 5 micromet; sự bốc hơi có thể làm cho kích thước thậm chí còn nhỏ hơn. Khi cố tóm bắt những giọt li ti này ta thường làm chết lũ virus chứa trong đó.

Shelly Miller, một kỹ sư môi trường tại Đại học Colorado Boulder, người nghiên cứu về chất lượng không khí và các bệnh lan truyền qua đường không khí cho biết: “Rất khó lấy mẫu vật liệu sinh học từ không khí mà để nó vẫn có thể tồn tại được.”

"Chúng tôi phải khôn khéo trong việc lấy mẫu vật liệu sinh học để nó vẫn sống giống với cách bạn có thể hít phải nó."

Những nỗ lực trước đó đã bị cản trở ở bước này hay bước khác trong quy trình. Ví dụ, một nhóm đã thử sử dụng một cái trống quay để làm treo lơ lửng các sương khí, và cho thấy rằng virus vẫn lây nhiễm trong tối đa ba giờ. Nhưng các nhà phê bình cho rằng những điều kiện đó là thử nghiệm và không thực tế.

Các nhà khoa học khác đã sử dụng bộ lọc gelatin hoặc ống nhựa hoặc thủy tinh để thu thập sương khí theo thời gian. Nhưng lực của không khí làm co các sương khí và cắt nhỏ virus. Một nhóm khác đã thành công trong việc phân lập virus sống, nhưng không cho thấy virus phân lập được có thể lây nhiễm sang các tế bào.

Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã phát minh ra một thiết bị lấy mẫu sử dụng hơi nước tinh khiết để phóng to các sương khí đủ để chúng có thể được thu thập dễ dàng từ không khí. Thay vì để những sương khí này ở yên, thiết bị sẽ chuyển chúng ngay lập tức thành một chất lỏng giàu muối, đường và protein, giúp lưu giữ mầm bệnh.

“Tôi rất ấn tượng,” Robyn Schofield, nhà hóa học khí quyển tại Đại học Melbourne ở Úc, người đo sương khí trên đại dương cho biết. "Đó là một kỹ thuật đo lường rất thông minh."

Là biên tập viên của tạp chí Kỹ thuật Đo lường Khí quyển, Tiến sĩ Schofield quen thuộc với các tùy chọn có sẵn, nhưng cho biết bà chưa thấy bất kỳ tùy chọn nào có thể phù hợp với tùy chọn mới.

Các nhà nghiên cứu trước đây đã sử dụng phương pháp này để lấy mẫu không khí từ các phòng bệnh viện. Nhưng trong những nỗ lực đó, các virus hô hấp trôi nổi khác phát triển nhanh hơn, gây khó khăn cho việc phân lập coronavirus.

Lần này, nhóm nghiên cứu đã thu thập các mẫu không khí từ một căn phòng trong khu dành riêng cho bệnh nhân Covid-19 tại Bệnh viện Y tế Shands của Đại học Florida. Cả hai bệnh nhân trong phòng đều không phải tuân thủ các thủ tục y tế được biết là tạo ra sương khí, mà WHO và những người khác đã cho là nguồn chính của virus trong không khí của bệnh viện.

Nhóm nghiên cứu sử dụng hai thiết bị lấy mẫu, một thiết bị cách bệnh nhân khoảng 7 bước và thiết bị kia cách họ khoảng 16 bước. Các nhà khoa học đã có thể thu thập virus ở cả hai khoảng cách và sau đó chứng minh rằng virus mà họ lấy ra từ không khí có thể lây nhiễm sang các tế bào trong đĩa thí nghiệm.

Trình tự bộ gen của virus được phân lập giống hệt trình tự bộ gen của một bệnh nhân có triệu chứng mới được nhận vào phòng.

Căn phòng có 6 lần thay đổi không khí mỗi giờ và được trang bị các bộ lọc hiệu quả, chiếu tia cực tím và các biện pháp an toàn khác để khử hoạt tính của virus trước khi không khí được đưa trở lại phòng.

Điều đó có thể giải thích tại sao các nhà nghiên cứu chỉ tìm thấy 74 hạt virus trên một lít không khí, John Lednicky, nhà virus học chính của nhóm tại Đại học Florida, cho biết. Ông nói, không gian trong nhà không có hệ thống thông gió tốt - chẳng hạn như trường học - có thể tích tụ nhiều virus trong không khí hơn.

Nhưng các chuyên gia khác cho biết rất khó ngoại suy từ các phát hiện để ước tính nguy cơ lây nhiễm của một cá nhân.

Angela Rasmussen, nhà virus học tại Đại học Columbia ở New York, cho biết: “Tôi không chắc rằng những con số này đủ cao để gây nhiễm trùng cho ai đó.

“Kết luận duy nhất mà tôi có thể rút ra từ bài báo này là bạn có thể nuôi cấy virus sống trong không khí,” cô nói. "Nhưng đó không phải là một việc nhỏ."

Một số chuyên gia lưu ý rằng khoảng cách mà nhóm nghiên cứu tìm thấy virus xa hơn nhiều so với khoảng cách 6 bước được khuyến nghị để giãn cách cộng đồng.

Tiến sĩ Schofield nói: “Chúng tôi biết rằng trong nhà, những quy tắc về khoảng cách đó không còn quan trọng nữa. Cô nói thêm, phải mất khoảng năm phút để các giọt sương khí nhỏ đi qua phòng ngay cả trong không khí tĩnh.

Cô nói: “Mức tối thiểu 6 bước dễ gây hiểu lầm, vì mọi người nghĩ rằng họ được bảo vệ trong nhà mà thực sự thì không phải thế”.

Tiến sĩ Marr cho biết khuyến nghị đó dựa trên quan điểm cho rằng “những giọt nhỏ dạng đạn pháo bay theo đường đạn đạo” là phương tiện lan truyền duy nhất cho virus. Cô ấy nói thêm rằng nếu mọi người có thể duy trì khoảng cách càng nhiều thì càng tốt.

Seema Lakdawala, một chuyên gia về virus đường hô hấp tại Đại học Pittsburgh, cho biết, phát hiện này cũng sẽ thúc đẩy mọi người chú ý đến các biện pháp phòng ngừa lan truyền qua đường không khí như cải thiện hệ thống thông gió.

Tiến sĩ Lakdawala cho biết: “Tất cả chúng ta đều biết rằng coronavirus có thể lây truyền theo tất cả các phương thức này, nhưng chúng tôi chỉ tập trung vào một nhóm nhỏ”.

Cô và các chuyên gia khác đã lưu ý một khía cạnh kỳ lạ của nghiên cứu mới. Nhóm nghiên cứu báo cáo rằng họ đã tìm thấy nhiều RNA virus như họ đã tìm thấy virus lây nhiễm, nhưng các phương pháp khác thường tìm thấy vật chất di truyền nhiều hơn khoảng 100 lần.

Tiến sĩ Lakdawala nói: “Khi bạn làm mẫu ngoáy mũi hoặc lấy mẫu bệnh phẩm, có rất nhiều RNA hơn virus lây nhiễm”.

Tiến sĩ Lednicky đã nhận được email và điện thoại từ các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới hỏi về phát hiện đó. Ông ấy nói sẽ kiểm tra lại số của mình để chắc chắn.

Nhưng cuối cùng, ông nói thêm, các số liệu chính xác có thể không quan trọng. Ông nói: “Chúng ta có thể phát triển virus từ không khí - tôi nghĩ đó phải là bài học kinh nghiệm quan trọng.

(NCCông tạm dịch vội)


Xem online : ‘A Smoking Gun’: Infectious Coronavirus Retrieved From Hospital Air