Blog Đông Tác

Nguyễn Chí Công, CFLS

Trang nhà > Arts > Kiến trúc > CHÙA CỔ LỄ

Co Le Pagoda

CHÙA CỔ LỄ

Pagode de Co Le

Thứ Hai 25, Tháng Sáu 2007, bởi Cong_Chi_Nguyen

Cổ Lễ là tên một ngôi làng cổ trước đây thuộc xã Trực Nghĩa, đồng thời cũng là tên một ngôi chùa cổ, nay đã trở thành di tích lịch sử - văn hóa nổi tiếng nhất của huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định. Toạ độ: 20°19’19"N 106°15’42"E, cách TP Hà Nội hơn 120km và cách TP Nam Định khoảng 15km đều về hướng đông-nam. Điểm dừng xe bus gần nhất: thị trấn Cổ Lễ (có các xe bus Nam Định số 1,2,7,8 chạy trên quốc lộ QL21).

Tháp chùa Cổ Lễ

Lược sử

Tương truyền chùa Cổ Lễ nguyên thủy được lập ra vào thời Lý và trụ trì bởi vị thiền sư nổi tiếng Minh Không. Ngài tên thật Nguyễn Chí Thành, sinh năm 1076 tại làng Loại Trì, huyện Chân Định, tỉnh Nam Định, và viên tịch năm 1154, thọ 78 tuổi. Hiện nay ở Hà Nội có ngôi chùa Lý triều Quốc sư cũng thờ tượng Ngài.

Các cụ già kể rằng thiền sư Minh Không đã sang kho của hoàng đế Trung Quốc dùng phép hút lấy đồng vào tay áo rồi bay về đúc các bảo khí cho nước Nam. Vua Lý Thần Tông (1128 - 1138) từng được Ngài chữa khỏi căn bệnh "mọc lông hóa hổ" và vị vua -vốn là thiền sư Từ Đạo Hạnh đầu thai- đã phong cho người bạn từ kiếp trước này làm Lý triều Quốc sư.

Chùa Cổ Lễ nguyên thủy đã đổ nát từ lâu. Ngôi chùa hiện nay ta thấy thì được xây năm 1902, do hòa thượng Phạm Quang Tuyên hạ giải 3 ngôi chùa nhỏ cùng ở làng Cổ Lễ làm thành. Hòa thượng là một cao tăng uyên bác, đã tự tay thiết kế và trông coi việc xây chùa. Vật liệu chủ yếu gồm có gạch, vôi vữa, mật mía, giấy bản, tạo nên kết cấu vững bền của toàn bộ kiến trúc.

Kiến trúc và di sản

Cổng ngoài chùa được xây lại và đề tên rõ ràng nên du khách dễ dàng tìm ra khi đến thị trấn Cổ Lễ. Vào ngõ thì du khách thấy ngay một ngọn tháp bát giác với cấu trúc xi măng cốt thép phổ biến ở nửa đầu thế kỷ 20. Tháp được xây dựng năm 1927, cao 32m, các cạnh tháp đều đắp hình rồng, mái cong, gồm 12 tầng và một chân đế.

Chân tháp đặt trên lưng một con rùa lớn, đầu hướng vào chùa, xung quanh là hồ Chu Tích, dân gọi “hồ Núi” vì 4 góc có 4 hòn giả sơn với 4 con voi to bằng thật. Trong lòng tháp có cầu thang gồm 98 bậc xoắn ốc dẫn lên đỉnh. Đồn rằng du hành nào leo lên đến bậc thứ 98 và sờ tay vào bức tượng Phật trên đỉnh tháp thì sẽ luôn gặp may mắn.

Chuông chùa Cổ Lễ

Một cầu nhỏ gồm 3 nhịp cong (dân gọi là “cầu Cuốn”) nối liền khu tháp với Phật giáo hội quán hay “chùa Trình”, được xây từ năm 1936 và trùng tu năm 2001. Hội quán quay hướng tây-nam, bên trong thờ tượng Phật Quan Âm nghìn mắt nghìn tay, phía trước sân có 2 lư đồng khổng lồ.

Bên trái hội quán là đền Linh Quang Từ - một nếp nhà 3 gian được xây từ năm 1937 để thờ Đức vương Trần Hưng Đạo với hai danh sĩ đời Trần là Bảng nhãn Đào Sư Mỗ và Tiến sĩ đệ tam giáp Đào Toàn Mỗ, đều quê Cổ Lễ. Bên phải hội quán thì có Khánh Quang Phủ, cũng xây năm 1937, là nơi thờ Tam Tòa Thánh Mẫu.

Sau hội quán là một sân rộng, nơi có quả đại hồng chung cao 4,2m, đường kính 2,2m. Chuông nặng 9 tấn, thành dày 8cm, do Hòa thượng Thích Thế Long cho đúc vào năm 1936. Giữa sân có một phương trì để quả chuông và những cây đại già nổi bật trên mặt nước.

Tương truyền khi chuông đúc xong thì chiến tranh nổ ra, dân sở tại đề phòng sự phá hoại nên đã đem ngâm xuống ao, năm 1954 chuông mới được trục vớt và đặt trên bệ đá cho du khách tham quan. Có kẻ bảo rằng kỳ thực hồi đó người ta muốn lập kỷ lục “chuông to nhất Việt Nam”, chẳng may đúc xong tiếng bị rè, đành bỏ không treo.

Lại có 2 chiếc cầu làm giả như hang đá nên gọi là cầu Núi, bắc qua hồ dẫn tới ngôi chùa chính tức Thần Quang Tự, được xây dựng năm 1914 trên nền chùa cổ, năm 1995 lại đại trùng tu. Tòa nhà này có cấu trúc hình vòm với 5 cửa vào, bên trong thờ một tượng Phật sơn son thếp vàng bằng gỗ bạch đàn cao 4m đặt ở trên tầng cao. Sau Phật điện là một ban thờ khác với tượng Nguyễn Minh Không. Du khách phải đi theo những cầu thang nhiều bậc ở hai bên mới lên đến chỗ đặt các tượng.

Chùa Cổ Lễ: Thần Quang Tự

Từ thượng điện có các hành lang quành ra phía sau, nối với nhà khách và nhà Tổ. Vách hành lang gắn đầy những tấm bia hậu. Ở nhà Tổ có tượng hòa thượng Phạm Quang Tuyên. Sau nhà thờ Tổ có một gác chuông lớn theo kiến trúc truyền thống gồm 3 tầng 4 mặt, gọi là Kim Chung Bảo Các.

Gác này cao 13,4m, được xây dựng vào năm 1997. Tầng 2 treo một đại hồng chung, cao 4,2m, rộng 2m, nặng 9 tấn, đúc vào năm 2003. Tầng 3 treo một quả chuông nhỏ hơn nhiều, nặng 300kg, đúc từ thời Cảnh Thịnh. Ngoài các cổ vật nói trên, trong chùa còn có một chiếc trống cũng bằng đồng.

Ngõ và cổng chùa Cổ Lễ

Sau gác chuông là khu mộ Tổ. Bốn bề của chùa là vườn tược, hồ nước và sông ngòi. Do kết hợp kiến trúc cổ truyền của Phật giáo Việt Nam và các yếu tố mang phong cách nhà thờ Thiên chúa giáo nên ngôi chùa đã trở thành một di tích độc đáo ở vùng đồng bằng sông Hồng.

Hội chùa Cổ Lễ mở hàng năm từ ngày 13 đến 16 tháng 9 Âm lịch với những tiết mục đậm nét văn hóa dân gian như lễ rước Phật, đấu vật, đánh cờ người và thi bơi chải trên dòng sông Hồng uốn lượn cạnh chùa.

Bản đồ trực tuyến


BTV: Đông Tỉnh NCCong