Vì sao khó phát triển thẻ tín dụng nội địa?

Thẻ tín dụng nội địa có các ưu điểm như việc cấp hạn mức, cấp phép phát hành thẻ đơn giản, hơn nữa nó còn góp phần đẩy lùi nạn vay tín dụng đen. Thẻ có thể sử dụng để chi tiêu bất cứ khi nào người dân có nhu cầu. Đối với người vay, các ngân hàng và tổ chức phát hành thẻ có thể miễn lãi tới 60 ngày.

Theo Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước), lượng thẻ tín dụng nội địa đã kích hoạt hiện là 543 nghìn đơn vị, chỉ chiếm khoảng 0,5% tổng lượng thẻ trên thị trường và 7% thẻ tín dụng quốc tế. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước, Napas và 12 tổ chức tín dụng đang đẩy mạnh phát hành thẻ tín dụng nội địa...

Trong hệ thống tổ chức tín dụng hiện nay có trên 30 ngân hàng thương mại nhưng 4 đơn vị nhà nước chi phối vốn đã chiếm tới 50% thị phần người dùng. Do đó, nếu cả 4 đơn vị này cùng đồng loạt ra quân thì chắc chắn, kể cả “sinh sau đẻ muộn” thì chỉ một thời gian ngắn, sẽ cải thiện tỷ lệ 0,5%/tổng lượng thẻ toàn thị trường như nói trên.

Một câu hỏi đặt ra: tại sao nhiều ngân hàng Nhà nước chi phối vốn lại không mặn mà với thẻ tín dụng nội địa?

Những chuyên gia trong ngành thẻ nói rằng lợi ích đã níu chân họ. Đó là do các thương hiệu thẻ nước ngoài đã có ràng buộc về tỷ lệ "ăn chia" với các “ông lớn” này qua tỷ lệ chiết khấu rất cao và thậm chí, có cả cam kết không tham gia vào thị trường thẻ nội địa. Cùng đó, họ lên chiến lược marketing, tiếp thị rất quyết liệt, có hãng cho người tiếp cận khách hàng ngay cả ở sân bay, khi khách vừa vào là đã được mời chào, gửi tờ rơi, tranh thủ tư vấn…

Nói như vậy để thấy, thị trường thẻ nội địa đang cạnh tranh rất quyết liệt và thế mạnh đang thuộc về các hãng nước ngoài, nơi mà họ đã có mặt 20 năm.

Bà Phan Thị Thanh Hà, Phó Giám đốc Trung tâm Thẻ Agribank, cho biết cho vay là một lĩnh vực phức tạp, phải tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật để đảm bảo an toàn vốn. Đồng thời, khi cho vay, ngân hàng cũng phải trích lập dự phòng rủi ro và phát sinh nhiều khoản chi phí khác. Về hồ sơ, hiện nay với những khoản vay nhỏ lẻ vẫn phải tuân thủ theo Thông tư 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 quy định về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng. Theo đó, trước khi cho vay, khách hàng phải lập phương án sản xuất kinh doanh và được ngân hàng thẩm định. Sau khi ký hợp đồng vay vốn, ngân hàng phải kiểm tra việc sử dụng vốn vay và thực hiện rất nhiều thủ tục khác. Vì vậy, đại diện Agribank cho rằng Ngân hàng Nhà nước cần sớm nghiên cứu để ban hành những quy định riêng về đối với cho vay tiêu dùng, cho vay thấu chi, giải quyết thiếu hụt vốn tạm thời trong thanh toán, từ đó, tăng tốc phát triển thẻ tín dụng nội địa trong mảnh đất đầy tiềm năng này.

Theo thống kê của Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước), số lượng thẻ tín dụng nội địa đang lưu hành trên thị trường Việt Nam đạt hơn 543 nghìn thẻ, chỉ tương đương 7% so với số lượng thẻ tín dụng quốc tế và tương đương 0,5% so với tổng lượng thẻ toàn thị trường (ước 110 – 120 triệu thẻ). Hơn nữa, khi so sánh với các quốc gia láng giềng, chỉ 4% dân số Việt Nam sở hữu thẻ tín dụng, bao gồm cả thẻ tín dụng quốc tế. Trong khi các quốc gia lân cận như Thái Lan, con số này là 10% Malaysia 21%, Trung Quốc 21%, Singapore 49%, Đài Loan 54%, Nhật Bản 68%... Vì vậy, mảnh đất phát hành thẻ tín dụng nội địa rất màu mỡ, không chỉ là sân chơi của ngân hàng mà nhiều công ty tài chính cũng đẩy mạnh chiến lược phát triển thẻ nội địa, thậm chí kèm theo tham vọng “mỗi người dân Việt Nam một thẻ tín dụng nội địa”.

Theo ông Đỗ Vân Vũ, Phó Giám đốc Trung tâm thẻ HDBank, tốc độ tăng trưởng thẻ tín dụng nội địa của ngân hàng này vượt mong đợi trong 7 tháng đầu năm 2022, lên tới hơn 300% so với kết quả của cả năm 2021. Sản phẩm đáp ứng được đúng nhu cầu của cả hai đối tượng khách hàng, các điểm bán lẻ, cửa hàng tạp hóa, công nhân... Hiện ngân hàng HDBank cũng đang miễn phí năm đầu tiên cho khách hàng và có thể miễn phí trọn đời cho khách hàng nếu sử dụng gói tài khoản và những sản phẩm “Zero fee” khác.

Tham gia vào sân chơi này, lý giải việc chọn sản phẩm thẻ tín dụng nội địa là sản phẩm chủ lực, ông Hồ Minh Tâm, Tổng Giám đốc VietCredit cho hay dư địa rất lớn trong phát triển sản phẩm thẻ tín dụng nội địa. Ông Tâm phân tích:

• Thứ nhất, các ngân hàng tại Việt Nam có hơn 20 năm kinh doanh sản phẩm thẻ tín dụng quốc tế. Tuy nhiên, phân khúc thẻ tín dụng quốc tế tập trung đại đa số là khách hàng có thu nhập cao, sống ở các khu đô thị lớn. Như vậy, các ngân hàng hiện đang bỏ lỡ một lượng khách hàng tiềm năng, đó là những người có thu nhập trung bình và thu nhập thấp.
• Thứ hai, các sản phẩm thẻ tín dụng hiện nay của ngân hàng, về tính năng, thời hạn thanh toán … vẫn phụ thuộc vào thị hiếu, thói quen, hành vi của nhóm khách hàng cao cấp, chưa khớp với hành vi, tư duy, nhận thức của nhóm khách hàng còn lại. Vì vậy, những sản phẩm thẻ của các ngân hàng hiện tại vẫn một “chiếc áo” quá rộng, quá xa xỉ với những khách hàng có thu nhập trung bình và thấp.
• Thứ ba, thương mại điện tử phát triển như vũ bão là một bước ngoặt, lực đẩy cho nền tảng thanh toán không dùng tiền mặt. Một trong những yếu tố giúp VietCredit tự tin thẻ tín dụng nội địa có thể phát triển được, bởi mạng lưới các điểm thanh toán trước đây rất hạn chế, tập trung nhiều ở khu vực đô thị, thị xã, các thành phố lớn. Tuy nhiên, “kể từ khi thương mại điện tử ra đời cách đây khoảng từ 5-6 năm và phát triển “bùng nổ” trong khoảng thời gian gần đây, chính là bước ngoặt xóa đi điểm yếu về mạng lưới chấp nhận thẻ chưa phổ cập tới vùng sâu, vùng xa”, ông Tâm nhấn mạnh. Thương mại điện tử giúp thực hiện các giao dịch mua hàng hóa mà không cần phụ thuộc mạng lưới POS - máy quẹt thẻ ở các nơi.