Mấy ý ban đầu về ChatGPT (phần 2)

Bạn đọc thân mến, phần 2 này sẽ bàn về sự ra đời và những tính năng cơ bản của ChatGPT theo hiểu biết chắc chắn còn hạn hẹp của tôi. Tạm thời tôi cũng không bàn sâu về cấu tạo cụ thể của nó vì đã có những người trong cuộc biết rõ hơn.

Xin nhắc lại rằng tôi chủ yếu dựa trên các kinh nghiệm cá nhân của mình và qua đối thoại với nó cho đến ngày hôm qua thôi nhé. Khi bạn đọc đến dòng này thì trạng thái của ChatGPT có thể đã khác đi vì nó thực sự là một trong những “học trò” siêu việt đang có “đội ngũ thầy” giỏi và được trả lương xứng đáng nên sẽ nhanh chóng vượt xa chúng ta nếu ta không tiếp tục học và hành một cách sáng tạo.

Bạn cũng đừng luôn luôn đồng nhất nội hàm của những thuật ngữ và khái niệm chung của con người thật với những thứ trùng tên được dùng trong môn khoa học về trí tuệ nhân tạo nhưng lại thực hiện bằng những phương tiện vật chất, phần mềm và tác giả cụ thể. Hãy thu hẹp phạm vi sử dụng những thứ đó trong môi trường cụ thể và đừng vội vàng “nâng quan điểm” sang những môi trường khác để tránh các cuộc tranh luận vô bổ cho công chúng.

Các bạn có thể tự hào rằng chỉ dăm năm sau khi làm ra máy vi tinh đầu tiên của châu Á, tại Việt Nam đã có vài nhóm dấn thân vào cuộc nghiên cứu Trí tuệ nhân tạo (AI) từ khoảng 40 năm trước và đến nay đã có vài tên tuổi khá nổi trên thế giới, kể cả trong 3 công ty khổng lồ như Meta, Google và MicroSoft. Quan trọng hơn nữa là các công ty và nhân lực AI gốc Việt có chất lượng đang lớn nhanh, lớn mạnh. Đang có tin đồn rằng sự ra đời của ChatGPT có đóng góp về công nghệ do một bạn người Thừa Thiên-Huế phát triển.

Sự ra đời của ChatGPT

Quay lại nội dung chính, chắc khỏi cần tôi nói về OpenAI, cha đẻ hay đúng hơn là công ty sở hữu bản quyền sản phẩm ChatGPT bởi vì đã có nhiều bài báo và bản thân OpenAI cũng có trang Web tự giới thiệu. Nói gọn thì ChatGPT là phiên bản dựa trên công nghệ thông tin được hỗ trợ bởi GPT-3 là một mô hình xử lý ngôn ngữ tiên tiến nhất do OpenAI phát triển.

GPT-3 (Generative Pretraining Transformer 3) là một mô hình xử lý ngôn ngữ lớn nhất và mạnh nhất cho đến nay với 175 tỷ tham số, cho phép thực hiện rất nhanh nhiều tác vụ AI dưới dạng văn bản như dịch thuật, tóm tắt và trả lời câu hỏi, v.v.. Sau nhiều tháng thống trị Internet với chương trình tạo hình ảnh Dall-E 2 được hỗ trợ bởi GPT-3, công ty OpenAI đã làm bùng nổ dư luận và sự quan tâm tới AI nhờ sản phẩm ChatGPT như thế giới vừa chứng kiến từ tháng 11-2022.

Kể từ khi phát hành nó đã bị cấm trong nhiều trường học song được sử dụng để cách mạng hóa cỗ máy tìm kiếm Microsoft Bing có tích hợp ChatGPT hòng cạnh tranh với Google Search vốn đang chiếm tới hơn 90% thị phần tìm kiếm toàn cầu. Nó có thể giúp bạn hoàn thành các bài kiểm tra kiến thức phổ thông, viết luận văn và thực hiện nhiều công việc của thư ký hoặc nhà tư vấn... Nhằm cung cấp cho người dùng thêm các tiện ích cao cấp, công ty OpenAI còn phát hành ChatGPT Pro là phiên bản chuyên nghiệp có trả phí sử dụng với giá $20 một tháng, bao gồm quyền truy cập ưu tiên và thời gian tải nạp nhanh hơn.

Cách học của ChatGPT

Lưu ý rằng GPT-3 là một mô hình máy học (Machine learning) được công ty mẹ và chính chúng ta dạy dỗ liên tục. Nó tiến bộ rất nhanh theo thời gian học nhưng không phải lúc nào cũng trả lời chính xác hoặc phù hợp câu hỏi trong khi trò chuyện với bạn bởi vì điều đó còn phụ thuộc vào chất lượng của dữ liệu và những cuộc “đối thoại” trước đó.

Xin trích một số đối thoại giữa tôi (NCC) và nó:

NCC: Người Di gan có nguồn gốc từ đâu?

Chat GPT: Người Di gan là một nhóm dân tộc có nguồn gốc từ Trung Quốc. Họ đã di cư sang Việt Nam vào thế kỷ X và XI, và từ đó đã trở thành một trong những nhóm dân tộc lâu đời nhất tại Việt Nam. Người Di gan có một văn hóa rất độc đáo với nhiều truyền thống và hoạt động gia đình, văn hóa và đặc sắc. Họ còn được biết đến với nhiều món ăn truyền thống và các hoạt động văn hoá như hát ca, nhảy múa và chơi nhạc.

NCC: Bạn có nhầm dân tộc Di gan với dân tộc khác không đấy?

Chat GPT: Xin lỗi, tôi đã nhầm lẫn. Người Di gan thực sự thuộc chủng tộc Á Đông, và không phải chủng tộc Mongoloid. Tôi rất xin lỗi vì sự sai sót này. Cảm ơn bạn đã chỉ giáo tôi.

NCC: Dân tộc Di gan thuộc ngữ hệ Ấn-Âu chứ.

Chat GPT: Đúng vậy, người Di gan thuộc ngữ hệ Á Đông và là một trong những nhóm dân tộc có tỷ lệ di cư cao tại Việt Nam. Tôi rất xin lỗi vì những sai sót trong câu trả lời của tôi trước đó.

NCC: Bạn có biết rằng chùa Dâu tại Bắc Ninh, Việt Nam ngoài thờ Phật còn thờ Tứ Pháp, gồm 4 vị thần Pháp Vân, Pháp Vũ, Phấp Điện, Pháp Lôi?

ChatGPT: Có, tôi biết về việc đó. Chùa Dâu tại Bắc Ninh, Việt Nam có thể là một trong những chùa của Tứ Pháp, một truyền thống về thần tượng và tín ngưỡng tại Việt Nam. Tứ Pháp bao gồm 4 vị thần Pháp Vân, Pháp Vũ, Phấp Điện, Pháp Lôi và được tôn vinh bởi nhiều người dân tại khu vực đó và trên toàn quốc. Tứ Pháp được xem là các vị thần bảo vệ và mang lại may mắn và sự an toàn cho những người tôn kính họ.

NCC: Bạn chưa chính xác, 4 vị Tứ Pháp có nguồn gốc Nam Ấn Độ và gắn với việc canh tác thời xưa phụ thuộc nhiều vào mưa và nước sông v.v.

ChatGPT: Xin lỗi, tôi đã nói sai. 4 vị Tứ Pháp thực sự có nguồn gốc Nam Ấn Độ và liên quan đến việc canh tác, đặc biệt là trong một số vùng miền nước. Chúng tôi tôn trọng và bảo tồn những truyền thống văn hóa và tín ngưỡng của đất nước. Tôi xin chân thành xin lỗi vì những sai sót trong trả lời của tôi.

NCC: cảm ơn bạn đã phục thiện. Tứ Pháp vào miền đồng bằng Bắc Việt khoảng 2000 năm trước và đã hoà nhập với tín ngưỡng bản địa liên quan đến việc trồng lúa nước. Cho nên TP tồn tại và hiện nay vẫn còn dấu vết ở hai bên bờ sông Hồng thuộc vùng Bắc Ninh, Hưng Yên, Hà Nội.

ChatGPT: Đúng vậy, tín ngưỡng Tứ Pháp đã hoà nhập với tín ngưỡng bản địa và trở thành một phần của sự sống dân tộc vùng miền đồng bằng Bắc Việt. Tứ Pháp đã được giữ và truyền dẫn từ đời đời trong các vùng nông thôn, và có thể được thấy trong những lễ hội, hoạt động văn hóa và tôn giáo đặc biệt. Tôi rất tôn trọng và giữ gìn những truyền thống và tín ngưỡng địa phương của đất nước.

NCC: Có phải chùa Phúc Lâm nằm ở phía tây Tam Tảo, một trong 5 thôn của xã Phú Lâm. Tuy là một thôn nhỏ nhưng Tam Tảo lại có ba công trình kiến trúc nghệ thuật. Đây cũng là một trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng Phật giáo của bà con quanh vùng.

ChatGPT: Đúng, chùa Phúc Lâm tại Tam Tảo, Hải Dương là một trung tâm tín ngưỡng Phật giáo của bà con quanh vùng và cũng là một công trình kiến trúc nghệ thuật. Nó được xem là một địa điểm du lịch quan trọng cho người đến thăm quan và tìm hiểu về tín ngưỡng và văn hóa của vùng đất này.

NCC: Tam Tảo không ở Hải Dương mà ở huyện Tiên Du, sát thành phố Bắc Ninh.

ChatGPT: Xin lỗi, bạn là đúng. Tam Tảo thực sự nằm ở huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, sát thành phố Bắc Ninh. Cảm ơn bạn đã sửa lỗi.

[hết trích]

Nguyễn Chí Công
(xem phần tiếp)