Chip bán dẫn và người Việt

Là linh kiện vô cùng nhỏ bé nhưng không thể thiếu trong mọi thiết bị điện tử, công nghệ, chip bán dẫn được ví như "xương sống" của kỷ nguyên công nghệ và trở thành ngành công nghiệp trị giá hàng trăm tỷ USD trên thế giới. Việt Nam cũng đang cho thấy những động thái tiến sâu vào ngành công nghiệp quan trọng này với những cam kết từ Chỉnh phủ và doanh nghiệp.

Mới đây, Chính phủ Mỹ tuyên bố sẽ cấp khoản tài trợ gieo mầm ban đầu trị giá 2 triệu USD, cùng với các khoản hỗ trợ từ Chính phủ Việt Nam và khu vực tư nhân trong tương lai trong lĩnh vực bán dẫn. Các ông lớn trong ngành bán dẫn trên thế giới như Intel, Samsung cũng tuyên bố tăng đầu tư tại Việt Nam.

Ngày 16/9 vừa qua, Hana Micron Vina (Hàn Quốc) khánh thành dự án nhà máy sản xuất chất bán dẫn tại Khu công nghiệp Vân Trung (Bắc Giang). Đầu tháng 10/2023, nhà máy bán dẫn lớn nhất thế giới của Amkor (Hàn Quốc) tại Bắc Ninh chính thức đi vào hoạt động. Trong giai đoạn đầu, nhà máy sẽ tập trung vào việc thử nghiệm, cung cấp các giải pháp lắp ráp và kiểm tra hệ thống tiên tiến trong gói (SiP) cho các công ty sản xuất điện tử và bán dẫn.

Việt Nam cũng đang gấp rút đào tạo nhân lực trong ngành vi mạch, bán dẫn với mục tiêu 30.000 - 50.000 nhân sự. Trong đó, Tập đoàn FPT nhận nhiệm vụ đào tạo đào tạo 10.000 người, 1/3 sẽ làm việc cho các công ty tại Việt Nam, 2/3 có chương trình riêng tại nước ngoài và có cơ hội ra nước ngoài làm việc. 

Trên thực tế, dù đầu tư vào lĩnh vực bán dẫn mới chỉ được thúc đẩy mạnh mẽ trong thời gian gần đây nhưng Việt Nam cũng đã có những nhân tài nổi trội được công nhận trên thế giới từ nhiều năm trước.

"Tôi nói điều này có lẽ nhiều người sẽ bất ngờ. Trước đây gần như tất cả các hộ gia đình đều có một chiếc DVD Player. Thời đó, chiếc chip quan trọng nhất trong chiếc DVD Player là do một công ty Việt Nam sản xuất, một đội ngũ toàn bộ là người Việt Nam. Chỉ có điều khác biệt là họ ngồi ở Mỹ. Chính chúng tôi cũng đã hợp tác với họ để làm phần mềm bằng đội ngũ ở Việt Nam", ông Vũ Anh Tú - Giám đốc Công nghệ FPT cho hay.

Ông Nguyễn Vinh Quang - Giám đốc FPT Semiconductor đã liệt kê một số người gốc Việt thành công trong lĩnh vực này trên thế giới. Tại nước Nhật, nổi tiếng trong ngành bán dẫn là 2 giáo sư Đặng Lương Mô và Phạm Công Kha của trường UEC. Tại Mỹ đó là 2 phụ nữ tài ba:

• Bà Lê Duy Loan là một chuyên gia đầu ngành vật liệu bán dẫn trở thành người phụ nữ đầu tiên và người châu Á duy nhất được vinh danh ‘Senior Fellow’ tại hãng Texas Instruments. Đến năm 2017, bà Loan có tổng cộng 24 bằng sáng chế, bao gồm 4 bằng sáng chế tiên phong góp phần đặc biệt trong sự phát triển của máy tính hiện đại.
• Bà Nguyễn Bích Yến, chuyên gia cao cấp, Phó Giám đốc công nghệ của hãng Soitec, là tác giả của gần 300 sáng chế và hơn 200 bài báo khoa học. 

Tháng 9/2022, FPT gây bất ngờ khi công bố sản xuất thành công chip vi mạch, đánh dấu cho bước lấn sân sâu hơn của tập đoàn công nghệ này trong lĩnh vực chip bán dẫn. Đến tháng 4/2023, FPT cho biết đã nhận được đơn hàng quy mô 25 triệu chip từ đối tác nước ngoài và sẽ hoàn thành từ nay đến 2025.

Trên thực tế, chip bán dẫn là một trong những lĩnh vực được tập đoàn đầu tư phát triển gần 10 năm nay. Tại buổi công bố sự kiện FPT Tech day 2023, ông Nguyễn Văn Khoa - Tổng giám đốc FPT cho biết sau 35 năm phát triển, tập đoàn sẽ có những chiến lược mới, trong đó công nghệ bán dẫn là một trong các trọng tâm chính. 

Theo ông Nguyễn Vinh Quang, Giám đốc FPT Semiconductor, hiện nay dòng sản phẩm mà FPT tập trung sản xuất là chip nguồn, chưa làm chip IOT. Theo ông Quang, đây là sản phẩm có nhu cầu lớn, đặc biệt khi 5G phát triển, lượng thiết bị IOT tăng lên.

"Dòng sản phẩm của chúng tôi có thể bán cho rất nhiều thị trường, trong các ứng dụng khác nhau. Tuy nhiên, cách của chúng tôi là đứng vững ở thi trường Việt Nam, sau đó đi đến thị trường thế giới. Bối cảnh thế giới hiện nay đang thiếu chip trầm trọng. Cuộc đối đầu về công nghệ giữa Trung Quốc và Mỹ cũng tạo ra khó khăn nhưng thuận lợi nhiều hơn cho Việt Nam trong lĩnh vực này", ông Quang nói.

Khi được hỏi về mức độ phức tạp của chip FPT so với các chip của các công ty kỳ cựu trên thế giới, khi mà "thế giới đã sản xuất được chip có đến 1.000 chân, chúng ta mới sản xuất được 8 chân", ông Quang cho biết chip có nhiều loại và vì thế có các đặc điểm khác nhau.

"Ví dụ như Nvidia - nhà sản xuất chip mà mọi người có thể đã đọc nhiều thông tin trong thời gian gần đây. Thực ra, ngay dòng chip của Nvidia bây giờ bán ra cực kỳ đắt tuy nhiên số lượng chân cũng chưa nhiều. Họ bán với giá 40.000 USD, một số bán với giá khoảng 10.000 USD mà không mua được, phải đặt hàng. Thêm nữa, nói thêm về công nghệ, kỹ sư Việt và kỹ sư FPT có thể sang Nhật, Mỹ để học hỏi kinh nghiệm và làm được các loại chip cao cấp hơn. Tuy nhiên, FPT đang lựa chọn đi theo hướng đó (sản xuất chip nguồn) bởi sản phẩm phải thương mại được, chứ không phải làm xong rồi đem trưng bày. Hướng đi của FPT là xác định làm gì thì phải sống được với sản phẩm đó", ông Quang phân tích.

Đại diện FPT cũng tiết lộ sẽ sản xuất thêm các loại chip khác trong thời gian tới nhưng chưa thông tin cụ thể. Hiện tại, công ty đang nghiên cứu chip IOT, liên quan ứng dụng smarthome, nông lâm, thủy hải sản, y tế.

Bên cạnh chip bán dẫn, FPT cũng tập trung vào lĩnh vực Automotive, đặc biệt phục vụ cho ngành xe điện. FPT đã cung cấp dịch vụ phần mềm cho 6 hãng xe trên thế giới. Riêng trong mảng công nghệ ô tô, FPT hiện có hơn 3.800 kỹ sư, chuyên gia công nghệ trên toàn cầu triển khai các dự án cho nhiều đối tác là các hãng xe hàng đầu thế giới. Mảng công nghệ trên ô tô của FPT đạt tiêu chuẩn AUTOSAR quốc tế, và tăng trưởng 40% trong năm 2022, đóng góp quan trọng vào việc hiện thực hóa mục tiêu 1 tỷ USD doanh thu xuất khẩu phần mềm vào năm 2023.

Tại sự kiện FPT Techday 2023, FPT sẽ trình diễn hàng loạt công nghệ tương ứng với chiến lược phát triển, ra mắt hệ sinh thái AI thế hệ mới cùng chuỗi hội thảo chuyên sâu về kinh doanh - công nghệ với sự tham gia của các diễn giả nổi tiếng.