Tâm lý đám đông

Trong tác phẩm "Psychologie des Foules" (Tâm lý học đám đông), Gustave Le Bon đi sâu vào tâm lý phức tạp của đám đông, khám phá động lực, đặc điểm và khả năng dễ bị ảnh hưởng của họ.

Le Bon tin rằng việc hiểu tâm lý đám đông là rất quan trọng để hiểu các phong trào xã hội, các cuộc cách mạng chính trị và sự truyền bá các hệ tư tưởng. Công trình của ông có tác động sâu sắc đến các lĩnh vực như xã hội học, tâm lý học và khoa học chính trị, đồng thời những hiểu biết sâu sắc của ông tiếp tục có liên quan trong việc tìm hiểu động lực của hành vi đại chúng ngày nay.

Le Bon khẳng định rằng khi các cá nhân hòa nhập vào một đám đông, họ sẽ trải qua một sự biến đổi, loại bỏ bản sắc độc đáo của mình và áp dụng tư duy tập thể.

ĐÁM ĐÔNG

’Tâm lý đám đông’ thể hiện những đặc điểm riêng biệt, bao gồm:

1.Tính bốc đồng và cáu kỉnh: Đám đông có xu hướng hành động bốc đồng, bị thúc đẩy bởi cảm xúc tức thời hơn là suy nghĩ lý trí. Họ dễ bị ảnh hưởng bởi những lời đề nghị và có xu hướng bộc phát sự tức giận hoặc bạo lực.

2. Thiếu lý luận và tư duy phê phán: Đám đông thường mất khả năng suy luận phê phán, trở nên dễ mắc phải những ý tưởng đơn giản và khái quát hóa sâu rộng. Họ có nhiều khả năng chấp nhận tin đồn và thông tin sai lệch là sự thật.

3. Lây lan cảm xúc: Cảm xúc lan truyền nhanh chóng trong đám đông, khuếch đại cả tình cảm tích cực và tiêu cực. Trạng thái cảm xúc dâng cao này có thể dẫn đến hành vi phi lý và mất tự chủ.

4. Khả năng gợi ý: Đám đông có khả năng gợi ý cao, dễ bị ảnh hưởng bởi các nhà lãnh đạo hoặc cá nhân thể hiện quyền lực hoặc sự tự tin. Họ có xu hướng chấp nhận niềm tin và ý kiến ​​của đám đông, ngay cả khi chúng mâu thuẫn với niềm tin cá nhân của chính họ.

5. Ẩn danh và mất cá tính: Trong một đám đông, các cá nhân cảm thấy vô danh, điều này có thể khuyến khích họ thực hiện các hành vi mà bình thường họ sẽ kiềm chế. Họ cũng mất đi ý thức trách nhiệm cá nhân, có nhiều khả năng hành động liều lĩnh hoặc phá hoại.

THỦ LĨNH

Trong bất kỳ tập hợp sinh vật nào, dù là động vật hay con người, nhóm đều có xu hướng tự tổ chức xung quanh quyền lực của người lãnh đạo hoặc nhân vật đứng đầu. Đối với đám đông con người, người lãnh đạo này thường chỉ là người cầm đầu hoặc người kích động nhưng họ đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành quan điểm và bản sắc của đám đông. Ý chí của người lãnh đạo trở thành hạt nhân để tập hợp các quan điểm đa dạng của đám đông thành một lập trường thống nhất. Họ là yếu tố đầu tiên giúp các đám đông không đồng nhất có thể tổ chức thành các giáo phái hoặc phe phái chặt chẽ hơn, định hướng cho mục tiêu của nhóm.

Người lãnh đạo thường bắt đầu với tư cách là một trong những người đi theo, một người bị thu hút hoặc bị thôi miên bởi ý tưởng cốt lõi đến mức nó tiêu tốn toàn bộ thế giới quan của họ. Mọi quan điểm đối lập đối với họ đều xuất hiện như những lỗi lầm cần phải được dập tắt. Những ví dụ lịch sử bao gồm Robespierre, người bị ám ảnh bởi triết lý của Rousseau, hoặc những nhà lãnh đạo các cuộc cách mạng tôn giáo được thúc đẩy bởi niềm tin nhiệt thành.

Những nhà lãnh đạo như vậy thường là những người hành động hơn là những người suy nghĩ sâu sắc. Họ thiếu tầm nhìn xa, điều này gây ra sự nghi ngờ và không hành động. Họ được tuyển dụng từ hàng ngũ những người có tính cách cực kỳ đam mê, dễ bị kích động và gần như điên loạn. Mặc dù niềm tin của họ có vẻ vô lý, nhưng niềm tin cá nhân của họ bùng cháy dữ dội đến mức họ trở nên bất chấp lý trí, sự khinh miệt hay sự ngược đãi. Họ sẽ hy sinh tất cả mọi thứ - lợi ích cá nhân, gia đình, thậm chí cả sự tự bảo vệ bản thân - vì chính nghĩa của mình, thường coi cái chết vì đạo là giải thưởng cuối cùng. Chính niềm tin mãnh liệt của họ đã mang lại cho lời nói của họ một ảnh hưởng gợi ý mạnh mẽ đối với đám đông dễ uốn nắn.

Trong suốt lịch sử, những nhà hoạch định vĩ đại của các quốc gia và tôn giáo đã tuyên truyền ảnh hưởng của mình thông qua khả năng khơi dậy niềm tin - dù là tôn giáo, chính trị hay niềm tin vào một sứ mệnh, một con người hay một ý tưởng siêu việt. Niềm tin, như các văn bản gọi nó, là một trong những sức mạnh đáng gờm nhất của nhân loại, có thể ’dời núi’ và nhân sức mạnh của một cá nhân lên gấp mười lần. Không phải những trí thức uyên bác và những triết gia khơi dậy sự thay đổi lịch sử, mà là những kẻ cuồng tín vô danh đang đốt cháy niềm tin.

Bên dưới những nhân vật cao chót vót hiếm hoi này tồn tại một hệ thống phân cấp liên tục cho đến những kẻ kích động quần chúng nhỏ nhất ở địa phương đang dần dần truyền bá các đồng nghiệp của mình thông qua những khẩu hiệu lặp đi lặp lại. Ở mọi cấp độ xã hội, con người theo bản năng tự tổ chức dưới một tiếng nói thống trị một khi họ hợp nhất thành một nhóm.

Đối với hầu hết, đặc biệt là quần chúng, ý kiến ​​của họ vẫn còn mơ hồ và chưa được định hình ngoại trừ trong lĩnh vực chuyên môn của họ. Họ cần một người bù nhìn để cung cấp cho họ những ý tưởng có sẵn, ngày nay được phân tán thông qua các phương tiện truyền thông thay vì tiếng nói của một nhà hùng biện. Những thủ lĩnh đám đông này nắm giữ một quyền lực rất chuyên quyền, dường như là điều kiện tiên quyết để duy trì sự tuân phục và tuân theo - cho dù trong số các tầng lớp lao động tuân theo mệnh lệnh đình công và ngừng việc của họ, hay trong bối cảnh ngày nay nơi những tiếng nói như vậy của đám đông ngày càng tăng. thay thế quyền lực chính thức của chính phủ.

Có hai loại tính cách lãnh đạo như vậy. Đầu tiên là thất thường nhưng có thể thể hiện nghị lực bùng nổ, lòng dũng cảm và sự táo bạo để tập hợp đám đông với lòng dũng cảm anh hùng dâng trào cho một công việc bất ngờ - Neys và Murats dưới ngọn cờ của Napoléon. Tuy nhiên, năng lượng này nhanh chóng cạn kiệt và người anh hùng trở lại trạng thái tầm thường sau khi tình trạng hỗn loạn kích động lắng xuống.

Có ảnh hưởng lớn hơn nhiều là những cá nhân hiếm hoi có sức mạnh ý chí bền bỉ, không mệt mỏi. Mặc dù ít phô trương hơn những kẻ xúi giục kịch tính, ý chí kiên trì của loại thứ hai này là một sức mạnh to lớn mà con người hay thiên nhiên không thể chống lại. Chính sự dũng cảm không ngừng nghỉ này đã cho phép họ vượt qua mọi trở ngại và sự chống đối cho đến khi những kế hoạch vĩ đại của họ được hiện thực hóa.

Một số ít người sử dụng được sức mạnh ý chí kiên trì như đá granite này là những người định hình các thời đại, sáng lập ra những đức tin và nền văn minh mới với sự kiên trì tuyệt đối. Tác động của chúng được khắc sâu vào những bước ngoặt then chốt và những công trình vĩ đại trong nỗ lực của con người qua các thời đại. Dù câu chuyện của họ có thể ngắn gọn nhưng dấu ấn của họ vẫn vang vọng xuyên suốt lịch sử của chúng ta.

(theo Gustave Le Bon)